Voor de gewone burger is het griepseizoen voorbij en vergeten, maar onder wetenschappers blijven de discussies woeden. Bijvoorbeeld of de risico’s van griep werkelijk zo groot zijn of worden ze overdreven? Dat laatste stelt Peter Doshi.
Peter Doshi, onderzoeker van de prestigieuze Johns Hopkins University School of Medicine in Baltimore in de Verenigde Staten, hakte vroeger al stevig in op het antigriepmiddel Tamiflu. Volgens hem was het niet bewezen is dat dit middel ernstige complicaties van de griep helpt voorkomen.
Nu trekt hij in de British Journal of Medicine fors van leer tegen het gebrek aan wetenschappelijk bewijs achter de aanbevelingen voor griepvaccinatie.
Proper in de mond
Eerst echter dit. Dit stuk handelt over griep. De echte griep. De aandoening die door een Influenzavirus A, B of C veroorzaakt wordt.
Niet over ‘een griepje’. Want dat zijn meestal zware verkoudheden die wat op een echte griepinfectie lijken.
Ook niet over buikgriep, want die worden heel vaak veroorzaakt door bacteriën als gevolg van een slechte voedselhygiëne.
Ook niet over de lokale epidemietjes van explosieve, maar gelukkig kort durende braak- en diarreeaanvallen door noro-virussen, die ook onder de vuilbakterm buikgriep terechtkomen.
We noemen deze verschillende aandoeningen echter allemaal ‘griep’ en helpen de zaken er zo niet op vooruit. Het zorgt voor alleen voor nodeloze verwarring.
Vooral artsen en andere zorgverleners zouden wat properder met hun taal moeten omspringen. Zij zijn per slot van rekening toch de professionelen met het meeste inzicht. Maar het is waarschijnlijk een verloren strijd.
Eerst maak je mensen bang Terug naar Doshi. De promotie van griepvaccinatie is volgens hem een van de meest agressieve gezondheidsmarketingcampagnes van het ogenblik.
In de Verenigde Staten nam het aantal vaccinatiedosissen toe van 32 miljoen in 1990 tot 135 miljoen nu. Een stijging die volgens Doshi niets te maken heeft met een reële vraag van de bevolking, maar alles met bangmakerij.
Officiële vertegenwoordigers van de overheid en de medische wereld vertellen ons steevast dat influenza (griep) een gevaarlijke aandoening is, met ernstige verwikkelingen die fataal kunnen aflopen. Terwijl vaccinatie een zeer veilig instrument is om alle problemen te vermijden.
Doshi trekt dit in twijfel. Het griepvaccin zou minder veilig en heilzaam zijn dan beweerd en mensen zouden systematisch bang gemaakt worden zodat ze zich vlot laten vaccineren. Blij dat ze eindelijk “veilig zijn”.
De farmaceutische industrie bezondigt zich wel meer aan die tactiek, volgens Doshi. Hij verwijst naar andere aandoeningen die men ons aanpraat door de problemen ervan sterk te overdrijven, zoals erectiestoornissen, seksuele stoornissen bij vrouwen, een slechte adem, angststoornissen, enzovoort.
Kritiek achteraf is gemakkelijk
Doshi bestempelt veel oude studies als slecht van kwaliteit die niet bewijzen wat ze geacht werden te bewijzen. Dit is gemakkelijke kritiek want studies worden nu altijd opgezet op basis van de actuele kennis en die evolueert steeds verder.
Zelfs de beste studies van vandaag zullen in de toekomst niet allemaal de test van degelijkheid doorstaan.
Maar dat betekent niet dat de huidige inzichten geen waarde hebben. Wel dat we altijd in het achterhoofd moeten houden dat het ongetwijfeld nog beter kan.
Dat het aantal sterfgevallen door influenza sinds 1950 erg laag gebleven is, haalt Doshi aan als nog een bewijs dat het risico overdreven wordt.
Akkoord, maar we worstelen nog altijd het onbekende risico van een pandemie met een totaal nieuw griepvirus. Niemand weet met zekerheid hoe goed we die kunnen opvangen of hoeveel slachtoffers ze zal eisen.
Dat is het dilemma waar we voor staan. Ondernemen we te weinig, dan worden we (misschien) overrompeld. Bereiden we ons té goed voor, dan kost het ons nodeloos geld.
Japans voorbeeld
Volgens Doshi werd ook nooit aangetoond dat vaccinatie het aantal overlijdens bij ouderen, de meest kwetsbare groep, in belangrijke mate doet afnemen.
Misschien is dat zo, maar er blijft toch nog altijd dat opmerkelijke effect van de vaccinatie van de schoolgaande jeugd in Japan. Iets waarover Doshi helemaal niet spreekt.
Tussen 1970 en 1990 trachtte de Japanse overheid zoveel mogelijk schoolkinderen te beschermen tegen de griep door hen massaal te vaccineren. Het opzet mislukte, maar de campagne had wel een onverwacht positief effect.
Tijdens die periode daalde het aantal sterfgevallen door influenza en longontstekingen (een frequent verschijnsel bij griep) met ongeveer 40%. Een 10.000 tot 12.000 doden minder per jaar mag je gerust een spectaculair resultaat noemen.
Het effect was vermoedelijk zelfs nog groter omdat ook het aantal sterfgevallen door allerlei andere oorzaken met een 37.000 tot 49.000 doden afnam.
Omdat de vaccinatiecampagne niet het beoogde effect opleverde bij de kinderen en werd ze stopgezet. Onbegrijpelijk gezien het grote effect op de mortaliteit bij ouderen, die bovendien prompt weer begon te stijgen.
Nog niet uitgeteld
Doshi schuift interessante argumenten naar voren die het debat over het griepvaccin weer aanwakkeren.
Maar hij schrijft het ook niet af als waardeloos. Wie dat in zijn tekst leest, gaat meer dan een stap te ver.
Een gezonde argwaan blijft echter altijd terecht. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier