Hetzelfde mechanisme dat onze vingernagels doet groeien, kan ook geamputeerde vingertoppen herstellen. En op termijn misschien wel meer, suggereert een nieuw onderzoek op muizen.
Onderzoekers aan de New York University identificeerden bij muizen een kleine populatie zichzelf vernieuwende stamcellen onder de basis van de nagels. Die zorgen – ook bij andere zoogdieren overigens – voor de voortdurende groei van nagels, op voorwaarde dat de groeisignalen doorgegeven worden door bepaalde proteïnen, de zogenaamde Wnt-verbinding. Wanneer die verbinding verbroken wordt, stoppen de nagels ook met groeien.
Bij de muizen in het onderzoek bleek die Wnt-verbinding ook in te staan voor het herstel van verloren teentoppen. Na amputatie werd de verbinding geactiveerd in het epitheliumweefsel onder de resterende nagel. Daardoor verlengden de zenuwen, die op hun beurt de productie van mesenchyme stamcellen stimuleerden. Die spelen een cruciale rol in het herstel van onder andere botweefsel, pezen en spierweefsel. Binnen de vijf weken waren de verloren teentoppen volledig hersteld.
‘Ik was verbaasd over de gelijkenissen tussen zoogdieren en amfibieën op dat vlak’, zegt hoofdonderzoeker Mayumi Ito in het vakblad Nature. ‘Het suggereert dat we deels over dezelfde regeneratiemechanismen beschikken als amfibieën.’ Dat opent volgens de onderzoekers perspectieven voor mensen – salamanders kunnen bijvoorbeeld volledige ledematen vervangen.
Doorbraak? Toch is niet iedereen overtuigd van de parallellen tussen zoogdieren en amfibieën. ‘Amfibieën kunnen een volledige teen vervangen ongeacht het amputatieniveau en ze hebben zelfs geen nagelorgaan’, zegt bioloog Ashley Seifert van de Universiteit van Kentucky. ‘Het is dus best mogelijk dat zoogdieren een apart mechanisme hebben ontwikkeld.’
Of wetenschappers er in de nabije toekomst in zullen slagen om ledematen te laten regenereren, is volgens Seifert maar de vraag. ‘Als de volledige nagel werd geamputeerd bij de muizen, had de activering van de Wnt-verbinding geen effect’, verklaart hij. ‘Als het geschetste mechanisme wezenlijk was, zou men toch minstens een gedeeltelijke regeneratie mogen verwachten.’ (JDW)
