Groeiremmers hypothekeren vruchtbaarheid

Het gebruik van groeiremmers bij kinderen is nu veel minder courant dan tientallen jaren geleden. Alleen als het echt medisch noodzakelijk is, worden ze nog toegediend.

Soms zien we pas jaren nadat een nieuw geneesmiddel op de markt is gegooid, de negatieve gevolgen ervan. Het is nu eenmaal onmogelijk om een geneesmiddel eerst een generatie lang te testen vooraleer het officieel mag worden verkocht. De overheden doen wel alles om ervoor te zorgen dat een nieuw Softenon-drama, waarbij een geneesmiddel dat aan zwangere vrouwen werd gegeven nadien gevolgen bleek te hebben op de vorming van de foetus, wordt vermeden. Maar soms loopt het toch fout.

Een langetermijnonderzoek in Nederland heeft nu uitgewezen dat groeiremmers die aan jonge meisjes tussen de jaren ’70 en eind de jaren ’90 werden gegeven, ernstige gevolgen kunnen hebben voor de vruchtbaarheid van die vrouwen als ze volwassen zijn. Een op de drie vrouwen die als tiener groeiremmers heeft ingenomen, probeert meer dan 3,5 jaar om zwanger te geraken. Een op de zes vrouwen toont ook al tekenen van vervroegde menopauze nog voor ze 35 jaar is.

Nederlanders zijn genetisch gemaakt om groot te worden. Een grote man wordt maatschappelijk aanvaard, maar met grote vrouwen had men in het verleden problemen. Daarom placht men in Nederland aan meisjes die op jonge leeftijd al groot waren en dreigden groter te worden dan 1.80m, groeiremmers te geven zodat ze zouden blijven ‘steken’ op een maatschappelijk aanvaarde grootte. Idem voor jongens als ze groter dan 1.94m dreigden te worden. Maar nu, jaren nadat de meisjes vrouwen zijn geworden en een kinderwens hebben, blijkt dat veel van die vrouwen niet gemakkelijk zwanger worden. De geslachtshormonen die ze in hun tienertijd kregen om de groei te remmen, geven een verhoogd risico op vruchtbaarheidsproblemen en een vervroegde overgang. De eierstokken worden veel sneller oud en de eicelvoorraad geraakt sneller op.

Alles hangt af van de hoeveelheid geslachtshormoon die de meisjes als kind hebben geslikt. Hoe kleiner de dosis, hoe kleiner het risico. Opvallend is wel dat dezelfde groeiremmer op het eerste gezicht geen effect heeft op de vruchtbaarheid van de mannen die er indertijd mee behandeld zijn. Zij hebben wel een lagere testeronproductie, en die kan later zorgen voor libidoproblemen, een verhoogde kans op hart- en vaatziekten en zwakke botten. Maar de mannen uit het onderzoek hebben de leeftijd nog niet bereikt dat duidelijk is in welke mate zij een verhoogd risico op die aandoeningen hebben. Dat tekort aan testosteron kan trouwens gecompenseerd worden. Daarom raadt Emile Hendrikx, de onderzoeker van het Erasmus MC die hierover zijn doctoraatsthesis maakte, mannen die in hun jeugd met groeiremmers behandeld zijn, hun hormoonspiegel vanaf hun 50ste geregeld te laten onderzoeken.

Het gebruik van groeiremmers bij kinderen is nu veel minder courant dan tientallen jaren geleden aangezien ook grote dames maatschappelijk veel meer aanvaard worden dan in de vorige decennia. Alleen als het echt medisch noodzakelijk is, worden ze nog toegediend.

Désirée De Poot