Gezondheidskennis doet langer (en met minder kosten) leven

‘Onze gezondheidszorg is alsmaar meer ingesteld op mondige burgers. Mensen die overweg kunnen met computer en internet, die weten hoe en waar ze zich moeten informeren over gezondheid, kritisch kunnen zijn en aangeboden informatie kunnen toepassen: ze leven langer en gezonder, zo blijkt uit internationale studies’, schrijft Marleen Finoulst, hoofdredacteur van Bodtyalk.

In het begin van mijn carrière werkte ik een jaar als arts in een broussehospitaal in Congo. De lokale bevolking had er amper kennis over gezond gedrag en iedere handeling moest met veel geduld worden uitgelegd. Dat een zetpil niet dient om in je neusgat te wurmen en de anticonceptiepil iedere dag ingenomen moet worden en niet enkel als je seks hebt bijvoorbeeld.

Het lijkt triviale kennis, maar wie ze ontbeert, kan zijn gezondheid schaden. Niet alleen in derdewereldlanden, maar ook in onze welvaartsmaatschappij spelen dergelijke basisvaardigheden en -kennis een cruciale rol. Onze gezondheidszorg is alsmaar meer ingesteld op mondige burgers. Mensen die goed kunnen lezen, die overweg kunnen met computer en internet, die weten hoe en waar ze zich moeten informeren over gezondheid, kritisch kunnen zijn, hun klachten goed kunnen formuleren en aangeboden informatie ook kunnen toepassen: ze leven langer en gezonder, zo blijkt uit internationale studies.

Politieke agenda

Dat geheel aan gezondheidsvaardigheden noemt men health literacy , een term die in 2000 bedacht werd door een wetenschapper uit Australië en die gebruikt wordt om het geheel aan kennis en vaardigheden omtrent gezondheid aan te duiden. De Wereldgezondheidsorganisatie nam de term over, net als internationale overheidsinstellingen die zich over volksgezondheid buigen.

In ons land plaatsten de nieuwe regeringen, zowel de federale als de gemeenschapsregeringen, health literacy nu voor het eerst op de politieke agenda. Mensen correct informeren over gezondheid blijkt namelijk een manier om de oplopende kosten voor gezondheidszorg te verminderen, zo tonen studies. Mensen met een beperkte health literacy maken minder gebruik van preventieve zorg, hebben minder kennis omtrent ziekte en voeren instructies over gezondheid minder goed uit. Als je bijvoorbeeld niet weet dat een hoge bloeddruk op termijn het risico op een hartinfarct verhoogt, ben je niet geneigd om de bloeddrukverlagers te slikken die de arts je voorschreef. Een verhoogde bloeddruk geeft immers geen klachten. Als je apotheker niet uitlegt dat drie pillen per dag betekent dat je eentje ’s morgens, eentje ’s middags en eentje ’s avonds moet slikken, dan slik je ze alle drie in één keer.

Kritisch

Om je gezondheidsvaardigheden te verbeteren, kun je je bekwamen in drie domeinen, stellen experts. Ten eerste het lezen van gezondheidsinformatie, ten tweede kritisch omgaan met gezondheidsinformatie en ten derde het gelijkwaardig communiceren met zorgverstrekkers, wat grotendeels uit de eerste twee volgt. Deze vaardigheden stellen je in staat beslissingen te nemen over je eigen gedrag, waardoor je gezonder wordt (en minder kosten maakt).

Bodytalk geeft handvatten voor het eerste en tweede domein. Eerlijk en correct informeren over gezondheid, op een toegankelijke en verstaanbare wijze, wars van reclame-invloeden en met een kritisch oog voor de hypes en wanen over gezondheid die de ronde doen: dat is de missie van Bodytalk. Dat hebben we de voorbije acht jaar gedaan, en dat zullen we de komende jaren blijven doen. Voor u, lezer, en voor uw gezondheid.