Gezond, duurzaam én toch gelukkig leven: hoe doet u dat?

© Ben De Wever

Gezond eten was nooit zo hot. Almaar meer mensen willen waardig ouder worden en daar hoort een gezonde levensstijl bij. En we willen ook rekening houden met met eerlijke handel en met het klimaat. Maar hoe combineren we al die zaken, zonder in te boeten op geluk en ontspanning?

Het begon met een discussie onder de collega’s over wat er nu wél en wat niet gezond is. De onderzoeken en diëten vliegen ons om de oren en spreken elkaar vaker wel dan niet tegen. Wat met fruit en noten? ‘Gezond, want natuurlijk’. Maar ook: ‘In beperkte mate, want (te) rijk aan suiker respectievelijk vet’. En is koffie nu slecht voor het hart of net goed? Waar een algemene consensus over lijkt te bestaan, zijn zogenaamde ‘bruine producten’, zoals ‘het wondergraan’ quinoa als alternatief voor rijst en pasta. Maar door de massale import van quinoa uit Zuid-Amerika, is het voor veel Peruviaanse en Boliviaanse consumenten onbetaalbaar geworden. Dichter bij huis: denk wat eerlijke handel betreft ook aan de discussies over de prijzen voor landbouwproducten.

Zo lijkt het wel altijd iets. Wie toch zijn uiterste best wil doen om én gezond én duurzaam te eten – en liefst met voldoende afwisseling – moet met veel rekening houden en moet vooral veel tijd hebben. Wat ons brengt tot de vraag: kan hij of zij dan nog een gelukkig en ontspannen leven leiden? We legden ze voor aan drie deskundigen: Jan Etienne van gezondheidsmagazine Bodytalk, voedingsfilosoof Ignaas Devisch van de Universiteit Gent en Bogdan Vanden Berghe van 11.11.11.

Te veel informatie

Alledrie zijn ze het erover eens: het is haast onbegonnen werk om op alle terreinen goed geïnformeerd te zijn. ‘Voor mensen die gezond willen eten en tegelijkertijd ethisch en ecologisch verantwoord, is het een dagtaak om alles uit te pluizen,’ beaamt Devisch. ‘Er komt zoveel informatie op ons af die we niet allemaal persoonlijk kunnen verwerken en dat geeft ons een machteloos gevoel. Mensen vragen zich terecht af: wat is nog de juiste keuze?’

Gezond, duurzaam én toch gelukkig leven: hoe doet u dat?
© Leslie Saurus

‘Knettergek word je ervan wanneer je alle boodschappen over voeding die dagelijk op ons afstormen, voor waar aanneemt,’ schreef Etienne in een opiniestuk op Knack.be. ‘De ene keer raak je vergiftigd door pesticiden, de andere keer moet je superfoods eten om je detoxifiëren, dan weer gaat het over vetten waardoor aders dichtslibben of gistend fruit dat slecht is voor je darmen.’

Kiezen

Proberen aan al die hoge standaarden te voldoen, dreigt volgens Devisch inderdaad ten koste te gaan van ‘de factor geluk’. Volgens hem is de kunst om ontspannen te leven met oog voor een aantal persoonlijke principes. ‘Wat we zeker niet moeten doen, is “foert” zeggen. Dat we ons levensstijl in vraag stellen is goed, maar het kan niet de bedoeling zijn dat we over elke keuze een halfuur moeten nadenken. Wie zijn keuzes wil laten afhangen van alle factoren, riskeert bij wijze van spreke in de psychiatrie terecht te komen.’

Dat vindt ook Vanden Berghe. ‘Het is moeilijk om op alle terreinen goed geïnformeerd te zijn en met alles rekening te houden, dat geef ik toe. Vanuit 11.11.11 proberen wij alvast oplossingen aan te bieden om mensen te helpen een goed evenwicht te vinden.’

Gezond, duurzaam én toch gelukkig leven: hoe doet u dat?
© Dons

‘Nu al leeft een kleine minderheid van de bevolking hyperbewust. Zij proberen met zoveel mogelijk rekening te houden en zijn in feite voortrekkers. Een overgrote meerderheid heeft er vaak de tijd niet voor of focust zich op één van de aspecten, bijvoorbeeld ecologie of eerlijke, duurzame handel.’

Politieke stimulans

In zijn campagnes focust 11.11.11 volgens Vanden Berghe op twee luiken. ‘Enerzijds: wat kunnen we zelf doen? Dat gaat dan over minder vlees eten en voedselverspilling beperken, maar ook je autogebruik verminderen en je huis beter isoleren.’

Het tweede luik vindt hij belangrijker: de politiek. ‘De overheid kan bepaalde zaken afraden door middel van belastingen. Zo kan ze voeding met te veel suiker of vet duurder maken. Hetzelfde geldt voor diesel, dat vervuilender is dan benzine. Het huidige wettelijke kader is weinig stimulerend. In scholen in Finland krijgen kinderen enkel gezonde voeding en water.’

‘Gezond én eerlijk is niet moeilijk’

Gezond eten hoeft alvast niet zo moeilijk te zijn, volgens Etienne. Hij verwijst naar de meditterane voeding zoals in Kreta en Griekenland tot 1960 ongeveer – dus niet die van de pasta’s, pizza’s, moussaka’s en kebabs. ‘Die bestond uit een overvloed van plantaardig voedsel, vooral van producten van volle granen, rijst, mais, aardappelen en peulvruchten, vergezeld van veel groenten, fruit en noten. De bereiding gebeurde met (wilde) kruiden en olijfolie als voornaamste bron van vetten. Daarbij at men wat kaas, vis en eieren, soms wat kip en zoetigheid; rood vlees kwam eerder zelden op tafel.’

Er zijn volgens Etienne heel wat redenen om dit mediterrane voedingspatroon als een van de gezondste te beschouwen. ‘De meest overtuigende is de sterfte door hart- en vaatziekten en kanker die in die tijd in Griekenland en Kreta aanzienlijk lager lag dan elders in Europa en de USA. Veel beweging, weinig overgewicht en veel zon speelden daarin ongetwijfeld ook een belangrijke rol, maar de traditionele voeding gaf waarschijnlijk de doorslag.’

Wie ervoor wil betalen, kan de essentie van het oude mediterrane dieet bovendien gemakkelijk overnemen met aandacht voor het milieu en eerlijke handel. ‘In supermarkten is het aanbod van verschillende groenten eerder beperkt en het hele jaar door ongeveer hetzelfde (tomaten in alle seizoenen). Maar op heel wat plaatsen in ons land kan je rechtstreeks inkopen bij de boer of kweker.’

Etienne verwijst naar het netwerk van CSA-boeren (community supported aggriculture), dat zich specifiek op de lokale verkoop richt. ‘Deze boeren vragen een zekere financiële inleg van hun klanten en die krijgen in ruil een heel jaar groenten geleverd of mogen ze op een veld oogsten. De boer geniet zo van een gegarandeerd volwaardig inkomen, een ethisch pluspunt in deze tijden waar iedereen de mond vol heeft van een eerlijke prijs voor elke kweker. Het model blijkt bovendien aan te slaan want er duiken voortdurend nieuwe CSA-boerderijen op. Dat veel van deze kleinschalige producenten ook nog eens ecologisch werken, is een extra ethische troef.’Lees meer (KVDA)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content