Extreem dieet elimineert insulinenood bij diabetes

De Nederlandse onderzoeker Sebastiaan Hammer vermoedt dat een extreem dieet bij diabetes type 2 meer vruchten oplevert dan geneesmiddelen. Maar hoe toepasbaar zijn deze resultaten in het dagelijkse leven?

Hammer, van het Medisch Centrum van de universiteit van Leiden in Nederland, zette voor zijn onderzoek 15 mensen met diabetes type 2 gedurende 4 maanden op een dieet van slechts 500 kcal per dag. Dit crashdieet houd je niet vol zonder intense medische begeleiding om voedingstekorten te vermijden en ook niet zonder mentale ondersteuning. Maar het levert wel een mooie bonus op. Het lichaamsgewicht van de deelnemers maakte een indrukwekkende duik. Hun gemiddelde body mass index (BMI) daalde van 35,3 naar 27,5.

Meer dan een jaar insulinevrij

Maar niet alleen dat. Vanaf dag 1 hadden deze mensen niet langer insuline nodig om hun suikerwaarden te controleren en 75 procent bleef insulinevrij gedurende meer dan 1 jaar nadat ze terug ‘normaal’ waren beginnen eten. Dat ‘normaal’ eten leidde echter op 14 maanden tijd wel tot een nieuwe gemiddelde BMI van 31,7.

Hart minder in het vet Hammer stelde ook een aanzienlijke verbetering van de hartwerking vast en dat tot 18 maanden na het einde van het extreme dieet. Deze verbetering vertoonde een opmerkelijke parallel met de afname van de vetlaag rond het hart.

Deze vaststellingen wijzen volgens Hammer op de mogelijkheid dat een stevige verandering van levensstijl wel eens een groter effect kan hebben dan geneesmiddelen. Hijzelf zegt verbaast te staan van het indrukwekkende effect van een relatief eenvoudige ingreep als minder eten op de nood aan insuline.

Kort door de bocht?

Maar dat lijkt een te optimistische en zelfs naïeve uitspraak. Hammer gaat immers nogal licht over het maar al te goed gekende feit dat diabetes type 2 vooral een gevolg is van overgewicht, dus te veel eten, en te weinig beweging. En dat het extreem moeilijk is om hieraan op lange termijn iets te veranderen.

Niemand prikt zich graag om de suikerspiegel te meten en vervolgens insuline in te spuiten. Dat kan een belangrijke bron van motivatie zijn om iets aan je voeding en leefgewoonten te doen. Maar de vraag is hoe ver deze motivatie strekt. En dan duiken al snel twijfels op. Toegegeven, de daling van de BMI met bijna 8 punten is indrukwekkend. Maar de nieuwe stijging naar 31,7 op iets meer dan een jaar is ook niet min. En iedereen vraagt zich af, stopt het daar of schieten deze mensen nog verder door en eindigen ze hoger dan hun vroegere BMI?

Dat de hartfunctie beter bleef gedurende meer dan 18 maanden, is ook een mooi resultaat. Maar ook hier rijst de twijfel of dit effect nog veel langer zal aanhouden. Hoe lang zal het nog duren voor het vetbed waarin het hart ligt opnieuw zijn vroegere omvang aangenomen zal hebben?

Een andere belangrijke factor bij diabetes, de concentratie van versuikerd hemoglobine (HbA1c) daalde wel in de loop van het dieet, maar niet voldoende om van enige betekenis te zijn. De trage daling is logisch omdat rode bloedcellen een levensduur van gemiddeld 3 maanden hebben. Maar na 18 maanden bereikte de concentratie weer het oorspronkelijke niveau.

Wat levert dit op?

Het onderzoek van Hammer bewijst opnieuw erg krachtig dat je diabetes type 2 onder controle kunt krijgen door je voedingsgewoonten aan te passen. Dat is belangrijk positief nieuws. Maar dat is niet echt nieuw en de grote moeilijkheden schuilen net in de vertaling van deze vaststellingen naar het dagelijkse leven.

Gewichtverlies moet je zien vast te houden en net dat lukt de meeste van deze mensen niet. Vroeger niet en ook niet na het crashdieet. En daarvoor hebben we nog steeds geen oplossing.

Een groep van slechts 15 deelnemers kan je intens begeleiden zodat ze hun dieet trouw blijven volgen. Een haalbare eindmeet, 4 maanden is goed te overzien, is een belangrijke motivatiebron om vol te houden voor de deelnemers. Maar in het gewone dagelijkse leven sta je er wel alleen voor. En dat elke dag weer opnieuw.

Hammer stelde de voorlopige resultaten van zijn onderzoek voor op een internationaal congres van de Radiological Society of North America in Chicago. Terwijl je eerder verwacht dat hij dit op een internationaal congres over diabetes zou doen. Dat zet je toch aan het denken.

Jan Etienne, Bodytalk