Elektrostimulatie is een techniek waarmee je spieren doet samentrekken door ze via klevers met elektroden op de huid elektrisch te prikkelen. Wondereffecten mag je er niet van verwachten.
In 1791 al toonde de Italiaanse geleerde Luigi Galvani aan dat je spieren kunt laten samentrekken met elektrische prikkels – Mary Shelley baseerde er haar Frankenstein op. Veertig jaar geleden stonden in kranten en magazines al advertenties voor toestellen voor elektrische spierstimulatie. Nieuw is de techniek dus zeker niet.
Professor Jacques Duchateau concentreert zich aan de Université Libre de Bruxelles op de werking van het spierstelsel. Zijn oordeel is vrij onverbiddelijk. ‘De gewone burger die zijn lichaam wil ontplooien, bereikt meer met een goede trainer en een aangepast oefenprogramma dan met deze ‘rimram’.’
‘De gewone burger die zijn lichaam wil ontplooien, bereikt meer met een goede trainer en een aangepast oefenprogramma dan met deze ‘rimram’.’
Hij doelt specifiek op de whole body stimulation die in fitnesscentra toegepast wordt. Daarbij trek je eerst een pak aan waarin elektroden verwerkt zitten, die op verschillende plaatsen van het lichaam spieren moeten stimuleren. Eerst werk je je goed in het zweet zodat de huid en het ondergoed vochtig zijn, waardoor de elektrische prikkels goed doorgegeven worden. Vervolgens voer je onder begeleiding allerlei bewegingen uit. Ondertussen geeft het pak elektrische schokjes die de spieren doen samentrekken.
‘Whole body stimulation is veel gedoe voor weinig effect. Een gadget dat je meer problemen dan resultaten oplevert.’
Rompstabiliteit
In principe moeten die impulsen gecoördineerd worden met de bewegingen, zodat ze de spierwerking ondersteunen, maar Duchateau heeft grote twijfels. Mensen bewegen niet als robots. Het gevolg is dat de elektrische prikkels wellicht vaak op een verkeerd moment aankomen. ‘Bijvoorbeeld net wanneer de spieren zich ontspannen, en zelden op het ideale moment in de contractie-relaxatiecyclus van de spieren’, vreest Duchateau. ‘Het systeem werkt gewoon niet goed genoeg. Je kunt het toestel wel wat afstellen, maar dat is veel gedoe voor weinig effect. Het is een gadget dat je meer problemen dan resultaten oplevert. Wie zijn lichaam wil ontwikkelen, gaat beter met andere oefeningen en eenvoudiger toestellen of hulpmiddelen aan de slag.’
Duchateau ziet wel een groep voor wie de zaken iets positiever liggen: atleten van hoog niveau met een goed ontwikkeld spierstelsel. Vooral hun rompstabiliteit kan ermee gebaat zijn. Je prikkelt zeer gericht slechts enkele spiergroepen tijdens specifieke oefeningen, nooit het hele lichaam tegelijk. Bij hen kun je de elektrische stimulatie beter synchroniseren met de spieractiviteit. De stimulans ondersteunt de samentrekking, waardoor die iets krachtiger wordt.
Elektrische stimulatie kan ook interessant zijn tijdens de revalidatie van sporters, stelt Duchateau, maar opnieuw in zeer specifieke toepassingen – bijvoorbeeld bij een geblesseerd gewricht dat je nog niet mag belasten, maar waarbij je de spieren wel wil laten werken om hun kracht op peil te houden. ‘Maar we spreken over zeer gerichte toepassingen in welomschreven omstandigheden, voor goed getrainde atleten die naar dat klein beetje extra zoeken.’
Fijne regeling
Er is nog een belangrijke reden waarom elektrische stimulatie zelfs bij goede atleten hooguit een beperkt trainingseffect kan hebben, stelt Duchateau. Onze bewegingspatronen worden aangestuurd vanuit de hersenen, en dat verloopt zeer subtiel. Spieren worden nooit door 1 prikkel gestimuleerd, want dat zou leiden tot hoekige bewegingen en brutale schokken. De aansturing verloopt in zorgvuldig op elkaar aansluitende sequenties, die telkens slechts delen van spierbundels prikkelen zodat bewegingen soepel en vlot verlopen.
Die fijne afstemming vindt plaats in de hersenen. Elektrische stimulatie via de huid kan die nooit vervangen. Het zal een voetballer of basketter nooit helpen om beter op doel te leren schieten. Die technische verfijning kun je alleen verwerven via veel specifieke trainingen, met in het begin veel mentale aandacht voor de kwaliteit van de uitvoering. Elektrische stimulering komt daar niet aan te pas.
Wat Duchateau ook lichte zorgen baart bij whole body stimulation zijn de mogelijke risico’s. Bij de stimulatie van de borstspieren zitten de elektroden vlak bij het hart, dat misschien extra gevoelig is voor externe elektrische prikkels. ‘Bij gezonde sporters is dat gevaar waarschijnlijk klein, maar je weet nooit’, weifelt hij.
En dan is er nog die laatste suggestie, dat je met whole body stimulation je figuur naar wens kunt boetseren. Duchateau rolt even met de ogen. Say no more.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
