Wie zich zorgen maakt over zijn gewicht, let best op tijdens de feestdagen. Want de meeste mensen raken wat ze in deze korte periode bijkomen, nooit meer helemaal kwijt.
Veel mensen komen in de loop van hun leven langzaam bij. Volgens schattingen tussen een 200 en 800 gram per jaar. Dat lijkt weinig, maar na jaren slaat het wel door. De komst van de eindejaarsfeesten zorgt dan ook voor enige begrijpelijke ongerustheid. De dagen zijn kort, het weer guur en kil en binnen gloeit de kachel, lonkend naar hapjes en drank.
Minder dan gevreesd
Begin je met meer gewicht aan het nieuwe jaar dan bij je afscheid van het oude? Veel mensen vrezen van wel en schatten hun winst op een 1 tot 2 kilogram. Niet weinig dus en de weinige harde gegevens waarover we beschikken wijzen inderdaad in die richting, al blijft de toename gelukkig toch kleiner.
De eerste studie naar dit fenomeen verscheen in 2000. Ze volgde de gewichtsevolutie van 195 Amerikanen over een periode van september tot maart. Het feestseizoen in de Verenigde Staten begint immers al op de 4de donderdag van november met Thanksgiving. Een jaar later waren 165 van hen bereid om opnieuw op de weegschaal plaats te nemen.
Op de weegschaal
– De deelnemers werden tijdens de feesten gemiddeld 370 gram zwaarder.
– Een kleine 10% nam echter meer dan 2,3 kilogram toe. Enkele zelfs meer dan 6 kilogram. Dat waren vooral mensen met overgewicht: hoe groter het overgewicht, hoe meer ze gemiddeld in kilogrammen bijkwamen.
– Een 15% wilde tijdens feestperiode gewicht verliezen. Hun gewicht nam gemiddeld 130 gram toe. Geslaagd kan je hun dus poging niet noemen, maar ze bracht toch iets op want hun winst bleef beduidend lager dan de 420 gram van de rest. Eén individu slaagde er nochtans in om bijna 7 kilogram af te vallen.
– Fysieke activiteit lijkt te helpen om het gewicht onder controle te houden. Wie meer fysiek actief was, kwam minder bij. De meest actieve groep viel zelfs wat af. Een recent onderzoek toont trouwens aan dat wat meer fysieke activiteit dan je gewoon bent, kan voorkomen dat je bijkomt wanneer je een korte periode teveel eet. Hele dagen binnenblijven tijdens de feestdagen lijkt dus geen optie voor wie het gewicht onder controle wil houden. Elke dag een fikse wandeling, ritje met de fiets of een andere activiteit lijkt meer wenselijk. Volgens het onderzoek zou 45 minuten aan 70% van het maximum volstaan.
– Eén jaar later werden 165 deelnemers opnieuw gewogen. Hun gewicht bleek gemiddeld met 620 gram toegenomen te zijn. De toename tijdens de winterfeesten lijkt dus verantwoordelijk te kunnen zijn voor ongeveer 60% van de gewichtstoename over de loop van het hele jaar.
Minder spieren meer vet
Drie andere studies toonden eveneens aan dat veel mensen tijdens de feesten zwaarder worden. In de grootste studie tot nu toe met 443 mannen en vrouwen kwam ongeveer 60% meer dan 0,5 kilogram bij.
Eenzelfde tendens dook op in een klein Zweeds onderzoek . Een kleinere studie met 82 studenten legde andere interessant aspecten bloot. Gemiddeld kwamen de studenten niets bij, maar gemiddelden zijn verraderlijk. Want ongeveer de helft won wel degelijk gewicht en een 15% zelfs meer dan 2 kilogram.
Ongeveer evenveel studenten verloren gewicht. Kortom, wat geldt voor de groep, geldt misschien niet voor jezelf en dat is een belangrijke les. Deze studie toonde ook nog aan dat de vetmassa van de hele groep toenam, vooral rond de buik, en dat er spiermassa verloren ging. Een ongelukkige combinatie want beide verschijnselen verhogen het risico op hart- en vaatziekten (zie ook in het kaderstuk).
Een vijfde studie vond geen toename in lichaamsgewicht of vetmassa’s, maar met slechts 34 deelnemers weegt ze niet op tegen de andere
Effectiever dan goede voornemens
Betekent dit nu dat we niet meer mogen feesten? Zeker niet. Zonder feesten is het leven niet denkbaar. Maar het effect van feesten draagt soms veel verder dan we ons realiseren. Iets minder uitbundig tafelplezier tijdens het eindejaarsgedruis helpt je gewicht misschien veel beter onder controle te houden dan de pogingen tot afvallen die je daarna onderneemt. Dat is ook iets om naar uit te kijken en het werkt vermoedelijk beter dan de traditionele goede voornemens voor het nieuwe jaar.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier