De wetenschap van het lopen: 3 do’s-and-don’ts

© istock
Marleen Finoulst
Marleen Finoulst Arts en journalist

Of je nu een marathon wilt lopen of een paar kilometers, snel of traag, de voordelen voor de gezondheid zijn legio. Nuttige wetenschap voor wie de loopschoenen aantrekt.

Duurlopen maakt gezonde knieën sterker

Een hardnekkig misverstand is dat hardlopen erg belastend is voor de knieën, met vroegtijdige knieartrose als gevolg. Bij elke stap krijgt de knie immers een zware belasting te verwerken, waardoor het kraakbeen onder druk komt en degradeert. Het klopt dat artrose een aandoening is waarbij kraakbeen beschadigd wordt. Ook het bot vervormt. Maar hoe dat precies in zijn werk gaat, is niet helemaal opgehelderd. Dat overbelasting een rol speelt, is zeker (overgewicht, bepaalde beroepen met overbelasting van de gewrichten). Sommige sporten kunnen ook aanleiding geven tot artrose. Daarbij spelen kleine en grote kwetsuren een rol, bijvoorbeeld bij intensieve balsporten. Voetballers ontwikkelen daarom vaak knieartrose. Kim Clijsters houdt aan haar intensieve tennisverleden ook artrose over. Bij lopers is dat niet vastgesteld, integendeel.

Meerdere langetermijnstudies tonen aan dat lopers geen verhoogd risico op knieartrose hebben, voor zover hun knieën bij het begin van hun loopcarrière gezond waren.

Meerdere langetermijnstudies tonen aan dat lopers geen verhoogd risico op knieartrose hebben, voor zover hun knieën bij het begin van hun loopcarrière gezond waren. Zelfs het lopen van marathons geeft geen extra risico. Meer nog: lopers hebben doorgaans minder risico op artrose (zowel knieën als heupen) dan minder actieve mensen. Het cyclisch belasten van het kraakbeen (een kracht drukt op het kraakbeen, dan weer niet, dan weer wel…) zet de kraakbeencellen aan tot delen, waardoor het sterker wordt.

De wetenschap van het lopen: 3 do's-and-don'ts
© Getty Images/iStockphoto

Marathons vergroten kans op hartritmestoornissen

Lopen is gezond. Mensen die lopen leven langer dan mensen die een zittend bestaan leiden. Daarover bestaat veel onderzoek. Wie de aanbevolen tijd sport per week (minstens 150 minuten matig-intensief bewegen, bijvoorbeeld flink doorwandelen) leeft gemiddeld 3 tot 4 jaar langer, blijkt uit onderzoek. Voor meer intensief sporten en vooral extreme uithoudingssporten zoals een marathon hoort daar een kanttekening bij. Marathons, triatlons en intensief wielrennen geven vaker aanleiding tot hartproblemen, vooral hartritmestoornissen. Zo hebben oudere marathonlopers en professionele fietsers tot 5 keer vaker voorkamerfibrillatie. Dat is een onregelmatig hartritme dat vooral op oudere leeftijd een risicofactor is voor een beroerte en waarvoor soms bloedverdunnende medicatie aangewezen is.

Marathons, triatlons en intensief wielrennen geven vaker aanleiding tot hartproblemen, vooral hartritmestoornissen.

Of sommige mensen meer kans hebben op die ritmestoornissen dan anderen is niet bekend. Evenmin is geweten of er een bepaalde drempel bestaat waar men het best onder blijft om een optimaal voordeel te halen uit sport zonder risico op voorkamerfibrillatie. Mogelijk is een marathon lopen net iets te veel van het goede.

De wetenschap van het lopen: 3 do's-and-don'ts
© Getty Images/iStockphoto

Vermijd drukke verkeersassen in de stad

Leven in een sterk vervuilde stad kan zelfs enkele maanden van je leven afknibbelen. Als je daarenboven gaat lopen of fietsen in zo’n bedorven stadslucht, trek je nog meer fijnstofdeeltjes binnen, omdat je dieper inademt en je hartritme door de inspanning toeneemt. Toch is sporten ook levensverlengend. Britse wetenschappers berekenden via een ingewikkeld computermodel het punt waarop de voordelen van sporten in de stad worden tenietgedaan door de nadelen van smog. Daartoe maakten ze gebruik van gegevens uit epidemiologische studies, onderzoek over de effecten van vervuilde lucht op de gezondheid en een databank over luchtvervuiling in de steden. Om ongezonde lucht te kwantificeren, gebruikten ze de concentratie aan PM 2,5. Dat zijn ultrafijne stofdeeltjes met een diameter kleiner dan 2,5 micrometer die diep kunnen doordringen in de longen en daarom schadelijk zijn. De onderzoekers berekenden dat je vanaf een halfuur fietsen in lucht met 95 µg/m3 fijnstof PM 2,5 het punt bereikt waarbij de voordelen van sporten niet langer opwegen tegen de nadelen van de vervuiling. Voor wandelen (waarbij je minder diep ademt) ligt dat omslagpunt bij een PM 2,5-concentratie groter dan 200 µg/m3.

In onze steden zijn de voordelen voor de gezondheid doorgaans groter dan de nadelen van het inademen van vervuilde lucht.

Gelukkig wordt deze concentratie zelden bereikt. Toch is het raadzaam om de drukke verkeersassen in de mate van het mogelijke te mijden en rustiger straten te kiezen om te lopen: de concentratie aan fijnstof is er minder groot. Enkel in sterk vervuilde steden, zoals New Delhi, is het minder aangewezen om buiten te sporten. In onze steden zijn de voordelen voor de gezondheid doorgaans groter dan de nadelen van het inademen van vervuilde lucht.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content