Antidepressiva storen hersenontwikkeling

Als een zwangere vrouw antidepressiva neemt, dan verstoort dat de normale architectuur van de hersenen met blijvende gevolgen op hun werking en het gedrag.

Toegegeven, het betreft een onderzoek bij ratten. Maar het zet toch aan tot nadenken. Is het nog langer een goed idee om tijdens de zwangerschap antidepressiva in te nemen?

Serotonine is een belangrijke signaalstof in de hersenen die een rol speelt in het ontstaan van depressies. Ze is ook bepalend tijdens de vroege ontwikkelingsfasen van de hersenen.

De inname door de moeder van antidepressiva tijdens de zwangerschap verstoort de normale architectuur van de hersenen met blijvende gevolgen op hun werking en het gedrag. Dat blijkt uit onderzoek van Kimberly Simpson van de universiteit van Mississippi dat net gepubliceerd werd in de Proceedings of the National Academy of Sciences.

Het gaat om de meest gebruikte vorm van antidepressiva, de zogenaamde SSRI’s of Selectieve Serotonin HeropnameRemmers (Reuptake Inhibitors).

Slechte constructie, raar gedrag

Op welke wijze de SSRI’s de opbouw van de hersenen in de war brengen, is nog niet helemaal duidelijk. Maar bij de rattenjongen werden afwijkingen geconstateerd. Onder andere in de lange verbindingen tussen de twee hersenhelften, in het myeline weefsel als een vorm van isolatie rond de zenuwcellen zit en in de verwerking van zenuwprikkels.

De rattenjongen reageerden ook overdreven angstig wanneer ze aan onbekende voorwerpen en omstandigheden blootgesteld werden. Ze speelden niet zoals jonge ratten normaal met elkaar doen.

Deze afwijkingen doen denken aan vermijdingsgedrag voor nieuwe zaken en de moeilijkheden met sociale omgang die ook bij autisme gezien worden.

De mannelijke rattenjongen waren sterker aangetast dan de vrouwelijke en ook op dit vlak zien we een parallel met het menselijke ras, waar jongens 3 tot 4 maal meer getroffen worden door autisme dan meisjes.

Slecht nieuws-show

Het is niet het enige slechte nieuws voor de SSRI’s. In juli van dit jaar rapporteerde Lisa Croen in de Archives of General Psychiatry een mogelijk verband tussen de inname van SSRI’s tijdens het eerste trimester van de zwangerschap en een 2 maal hoger risico op autisme bij het kind. Het ging slechts om een klein onderzoek en het effect was klein, maar toch.

In september maakte Regina Casper van de Stanford universiteit in Claifornië dan weer melding van een verband tussen de lengte van de inname van SSRI’s door de moeder en psychomotorische afwijkingen bij de baby. Kinderen van moeders die lange tijd antidepressiva ingenomen hadden, moesten vaker opgenomen worden voor intensieve zorgen in neonatalogische afdelingen.

Vragen, vragen, vragen

De onderzoekers testten slechts 1 stof uit: citalopram, een antidepressivum dat ook onder de naam Cipramil bij ons op de markt is. De vraag is nu of de vaststellingen alleen voor dit antidepressivum gelden of voor heel de familie van selectieve serotonine heropnameremmers.

Voor ons ligt nu de vraag of deze klasse van antidepressiva een gelijkaardige invloed kan hebben op de hersenen van de mens. Een vraag waarop het veel moeilijker is om verheldering te verkrijgen dan via dierproeven.

Gezondere alternatieven?

We moeten altijd voorzichtig blijven met het interpreteren van onderzoeksresultaten. De resultaten van proeven bij ratten mogen we zeker niet zonder meer overnemen voor mensen. Er zijn ook al teveel wilde uitspraken gedaan over nadelige gevolgen van antidepressiva die achteraf weer ingetrokken moesten worden. Dus laat ons ook nu niet in paniek slaan.

Maar wie twijfelt of zich zorgen maakt, kan uitzien naar alternatieven, en die bestaan er wel degelijk.

Gedragstherapie in samenwerking met een psycholoog/psychiater blijkt goede resultaten op te leveren met een effect dat bovendien veel langer aanhoudt dan dat van geneesmiddelen.

De eenvoudigste oplossing is misschien wel meer bewegen. Meer bewegen haalt spanningen weg en brengt rust in het innerlijke leven. Het is een uitstekend middel tegen depressiviteit. Het heeft bovendien een heel gunstige invloed op de gezondheid van de zwangere moeder en haar baby.

Jan Etienne/Bodytalk