Als ebola zich een weg baant door ‘ondoordringbare’ pakken
Bij de aanpak van de ebolacrisis bieden Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) of ‘full body suits’ allicht de beste bescherming tegen infectie. Maar anderzijds vormen die isolerende pakken de gemakkelijkste manier om besmet te raken met ebola. Waarom worden ook beschermde hulpverleners ziek?
In de getroffen West-Afrikaanse landen Guinee, Liberia, Sierra Leone en Nigeria, maar ook in Congo en in die westerse landen waar ebolapatiënten verzorgd worden, maken hulpverleners gebruik van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) of ‘full body suits’. Die isolerende pakken zijn een symbool geworden voor de verspreiding van de dodelijke ziekte. In de traditionele culturen van de getroffen Afrikaanse regio’s worden de verhulde hulpverleners gevreesd als overdragers van ebola. In het Westen liggen de pakken in de winkelrekken klaar voor Halloween.
Klunzig en moeizaam
Het pak met kap, rubberen laarzen en Tyvek-laarsjes, meerdere paren van chirurgische handschoenen, een chirurgisch masker over neus en mond, een plastic slabbetje, bril, een plastic schort en een hele hoop duct tape zou ondoordringbaar moeten zijn. Maar hulpverleners die ziek worden, bewijzen het tegendeel.
Als het pak naar behoren wordt gedragen, zou het inderdaad geen millimeter huid blootstellen. En dat kan, zoals het hoort, met de hulp van twee mensen en tien minuten tijd. Maar bij het uittrekken komen de echte problemen. Als alles goed gaat, is het een klunzige en moeizame bedoening met heel wat gelegenheden tot die ene fatale fout.
Zieke hulpverleners doen de vraag rijzen over de beschermende maatregelen die tegen ebola genomen worden. Maar, zo citeert Time.com, de regionale minister van Gezondheid in de Spaanse hoofdstad Madrid, Javier Rodríguez, betwijfelt of er uitgebreide opleidingen over het aan- en uittrekken van de PBM’s nodig is. ‘Je hebt geen masterdiploma nodig om iemand uit te leggen hoe die een pak moet aan- en uitdoen’, zei hij.
Precies proces van levensbelang
Na het behandelen van een ebolapatiënt of het bergen van lijken – die erg besmettelijk zijn tot dagen na het overlijden, wanneer het virus op de huid en in lichaamsvocht zwermt – volgt een extensief ontsmettingsproces. Daarbij is precisie van levensbelang.
Elke hulpverlener zit in een team met een zuiveraar: een man met een spray op de rug gevuld met een chlorine- en wateroplossing. Het proces begint met een gehele ontsmetting met chlorine en het flink wassen van de bovenste laag handschoenen. Daarop verwijdert de werker zijn bril die evengoed sterk gespoeld wordt met de spray en dan wordt weggegooid. Dan worden de handen in het zoveelste paar handschoenen weer gespoeld. Vervolgens wordt de kap afgedaan. De rits wordt gespoeld en de handen nogmaals. De hulpverlener ritst het pak open en de handen worden weer gespoeld. Daarna moet hij zich uit het pak worstelen zonder dat de buitenkant in contact komt met de handen of de onderliggende kleding.
Zo gaat het door, laag na laag, tot de werker enkel nog in zijn laarzen staat met wat medische spullen en het laatste paar handschoenen. De hulpverlener wordt nogmaals stevig gespoeld met de chlorineoplossing, waarop hij de handschoenen op zo’n manier moet verwijderen dat het oppervlak niet in aanraking komt met de huid.
Vals gevoel van veiligheid
Zelfs Artsen Zonder Grenzen, dat van bij het begin de actie tegen ebola geleid heeft en zo waarschijnlijk als geen ander weet hoe besmetting te voorkomen, heeft hulpverleners ziek zien worden. Elke organisatie, of het nu het Rode Kruis of Artsen Zonder Grenzen is, werkt volgens een gelijkaardig ritueel. Het probleem is echter dat hoewel het materiaal werkt, het risico op menselijke fouten gewoon erg hoog is.
Vermoeidheid en angst spelen een belangrijke rol. Maar de PBM’s geven bovendien een vals veiligheidsgevoel: als ze niet juist worden aangetrokken of slecht worden uitgedaan, hadden ze er evengoed helemaal niet kunnen zijn. ‘Als je geluk hebt, is die druppel zweet – die langs uw voorhoofd in uw oog vloeit terwijl u de bril afdoet zonder voorover te buigen – niet eerst langs met ebola besmet materiaal op uw kap gepasseerd’, zegt journalist Aryn Baker, die in de getroffen regio was, op Time.com.
‘Het juiste materiaal hebben, is slechts het begin’, zegt hij. ‘Mensen moeten worden opgeleid, de routine moet er dagelijks worden in gedrild en hulpverleners moeten elkaar in de gaten houden. Menselijke fouten zullen er altijd zijn en ebola zal zich door het meest ondoordringbare pak een weg banen. We moeten er ook klaar voor zijn als dat gebeurt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier