Philip Dröge
Leven en reizen van Christiaan Snouck Hurgronje, wetenschapper, spion, avonturier
Unieboek|Het Spectrum, Houten/Antwerpen 2017
355 blz., ? 19,90 ISBN 978 90 003 5368 2 (ook als e-boek verkrijgbaar)
Christiaan Snouck Hurgronje (1857 Oosterhout [Br.]-1936 Leiden) geniet vooral blijvende faam als Arabist en kenner van de islam. Vanuit die hoedanigheden is hij in allerlei rollen opgetreden. Philip Dröge heeft het allemaal bijeengebracht in een levensschets waar hij zelf, met ‘lichte dramatisering’ van de materie, optreedt in de rol van meesterverteller. In het Westen bestond grote nieuwsgierigheid naar kennis van de ‘mysterieuze Oriënt’. Het avontuur van Snouck Hurgronje sloot daar volmaakt bij aan. Als westerling was hij erin geslaagd door te dringen tot de voor islamieten heilige stad Mekka. Daartoe had hij zijn voorhuid geofferd en de leer van Mohammed omhelsd. De roem die hij daarmee vergaarde trok de aandacht van de Nederlandse overheid. Dat was niet uit modieus oriëntalisme, maar om een reden die verrassend aansluit bij de actualiteit van de 21ste eeuw. Nederlands-Indië werd gekweld door verzet van de politieke islam, met name in de noordpunt van Sumatra, Atjeh.
Snouck wordt ingezet om zich in de achtergronden te verdiepen en doet dat niet vanachter zijn bureau maar door zich te bewegen onder de bevolking. Met kameleontische wendbaarheid vertoont hij zich in allerlei gedaanten. Zijn bekering geeft hem gemakkelijk toegang tot de kampongs en moskeeën, maar hij trekt ook embedded mee op veldtocht door Atjeh. Zo gerespecteerd als hij is bij de Indiërs, zo moeizaam is de relatie met de koloniale ambtenarij. Al vroeg bepleit hij autonomie voor ‘ons Indië’ maar dan wel na een opvoeding in westerse waarden. In Nederlands-Indië huwt hij tweemaal op islamitische wijze maar sluit, terug in Nederland, keurig een christelijk huwelijk, zijn Indische gezinsleden verbiedend ooit nog contact met hem op te nemen. Juist zijn ongrijpbaarheid levert een spannend verhaal op met af en toe het karakter van een schelmenroman.
