Jac. P. Thijsse, natuurbeschermer en schrijver

Dik van der Meulen

KNNV Uitgeverij, Zeist, 2018

96 blz., ? 12,95 ISBN 978 90 501 1656 5

Alledaags en gemoedelijk

Het is een mooi, bescheiden, vierkant boekje met nostalgische illustraties, gewijd aan deze natuurpionier (1865-1945), bekend van de legendarische Verkade-albums. Kopers kregen de plaatjes bij ontbijtkoek, beschuit en waxinelichtjes, die in albums met thema’s als ‘Seizoenen’, ‘Hollandse landschappen’ en ‘Rivieren’ moesten worden geplakt. ‘Het Vogeljaar’ werd zelfs tot in de jaren zeventig herdrukt. De vader van Thijsse was aanvankelijk beroepsmilitair. Zo kwam hij terecht in allerlei garnizoensplaatsen. Toen ze in Amsterdam gingen wonen, trok zoonlief naar de moerasbosjes aan het Nieuwe Diep: ‘Het wemelde er van slangen en orchideeën en ik had er in het berkenbos een schuilplaats gebouwd…’. Hij werd onderwijzer op Texel, waar hij zijn leerlingen mee de natuur in nam, schreef voor Verkade en het Algemeen Handelsblad. Zijn teksten – vanwege het poëtische karakter als ‘natuurlyriek’ getypeerd – spraken jong en oud aan, alledaags en gemoedelijk geschreven, doorspekt met eigen ervaringen met ‘huiselijke roeken en duiven, de kluchtige uiltjes, de dartele mezen en het blijde zangersgilde van vinken en leeuweriken, lijsters, nachtegalen…’. Hij kende Frederik van Eeden, die zijn kolonie Walden noemde, nadat hij door Thijsse kennis maakte met Thoreaus boek. Hij was betrokken bij de aanleg van het Amsterdamse Bos en door zijn inzet werd het Naardermeer, ‘schatkamer zonder weerga’, niet de vuilstort van Amsterdam, maar het eerste natuurmonument. Thijsse was bovendien een tijdlang secretaris van de gelijknamige vereniging.

De beknopte biografie biedt een aardig portret van deze Nederlandse icoon. Jan Wolkers maakte op Texel een sculptuur, opgedragen aan hem en schreef dat er in zijn jeugd maar twee schrijvers waren: God, die de Bijbel had geschreven, en Jac. P. Thijsse.

Partner Content