‘Alleen in u – o koning – geloven wij nog’

Guy Leemans e.a.

Open brieven van de Vlaamse Frontbeweging tijdens de Eerste Wereldoorlog

Peristyle, Antwerpen 2017

383 blz., ? 29,50 ISBN 978 90 826 8400 1

De pamfletten die de Frontbeweging achter de frontlinie verspreidde, worden geregeld aangehaald in de historiografie van de Vlaamse Beweging. Alle bewaarde druksels worden hier integraal gepubliceerd, elk voorzien van een deftige inleiding en een ruim voorafgaande situering van de context van deze open brieven. Die laat men beginnen met de troonsbestijging van koning Albert. De eerste open brief met de grieven van de Vlaamse Beweging aan koning Albert werd symbolisch op 11 juli 1917 gepubliceerd. Er volgden in 1917 en 1918 nog verschillende brieven en pamfletten, zowel gericht aan de Vlaamse soldaten, kardinaal Mercier als paus Benedictus XV. Publicatie en verspreiding werd nauwlettend in de gaten gehouden door de Belgische (militaire) veiligheidsdiensten. Auteurs en propagandisten werden repressief aangepakt. Ook Vlaamse aalmoezeniers waren daarbij. Evident want in de eerste jaren van de frontoorlog spanden zij zich samen met soldaten met universitaire achtergrond in om via katholieke studieclubs naast de organisatie van stichtende activiteiten die de kuisheid propageerden, ook aan alfabetisering te doen. Menig Vlaamse dienstplichtige arbeider en boer leerde tijdens die oorlogsjaren deftig lezen en schrijven. Ook na de wapenstilstand van 11 november 1918 ging men nog even door. Eind 1919 werd er zelfs nog een brief aan de delegaties van de vredesconferentie in Parijs gestuurd om de Vlaamse eisen te verduidelijken, nadat eerder contact werd gezocht met de Amerikanen. Het principe van het zelfbeschikkingsrecht van president Woodrow Wilson klonk immers als muziek in de oren van de Frontbeweging. Deze uitgave vult eindelijk een lacune op en laat duidelijk zien waar de wortels van de Frontpartij (officieel Het Vlaamsche Front) liggen die meedeed aan de eerste naoorlogse parlementsverkiezingen op 16 november 1919.