Fluwelen rookstopcampagne

Werelddag zonder Tabak. Aan rokers in Vlaanderen wordt gevraagd om gedurende 24 uur geen sigaret op te steken. Wie meedoet, wordt beloond. Zijn rokers niet langer de paria’s?

Vorig jaar leidde dezelfde campagne tot een opmerkelijk resultaat: van de rokers die voor één dag niet-roker werden, hield 39 procent de rookstop nog minstens een maand vol. De minder-campagne is een initiatief van Vigez.

Kansarmoede

De minder-methode is niet nieuw. Ze wordt al vele jaren met succes toegepast in kansarme milieus. Zeer veel kansarmen roken. Ze beginnen gemiddeld vroeger, roken meer sigaretten per dag en doen minder stoppogingen dan de gemiddelde bevolking.

Ze liggen overigens niet wakker van hun rookgedrag. De meesten kampen met andere prangende problemen, zoals dagelijks het hoofd boven water houden bijvoorbeeld, die voor hen prioritair zijn. Eenzaamheid, werkloosheid, intrafamiliaal geweld en financiële zorgen overschaduwen de ongezonde aspecten van het rookgedrag. Stoppen met roken is zelden een issue voor mensen die permanent in crisissituaties leven.

Klassieke rookstopcursussen houden veel te weinig rekening met de leefwereld: ze richten zich specifiek op het roken. Voor veel mensen biedt dat sigaretje juist een moment van troost, het dient als een middel om zich te ontspannen. Een opsomming van de nadelen van roken, bang makende foto’s op sigarettenpakjes hebben zeer weinig effect. Zelfs de hoge prijs van tabak kan er niet tegenop.

Uitgerookt

In Limburg staken tabakologen en gezondheidswerkers jaren geleden de koppen bij elkaar en ontwikkelden de cursus Uitgerookt?, een rookstopprogramma voor mensen in kansarmoede die niet willen weten van stoppen, maar wel pogingen willen doen om te minderen.

Iedereen bepaalt voor zichzelf hoeveel sigaretten hij of zij wil laten. Twee of 20, het maakt niet uit. Wie slaagt, heeft naderhand het gevoel iets te kunnen, wat geen evidentie is in kansarme milieus, maar wel een stimulans als het zich eens voordoet. Overigens blijkt uit onderzoek dat mensen die herhaalde pogingen doen om minder te roken en daarin slagen, later vaker definitief met de sigaretten kappen.

Nadenken over minder roken is een stap in de richting van stoppen met roken, zelfs als de roker zich daar niet van bewust is. Minderen is stoppen in fasen, met heel wat minder druk op de roker die de lat minder hoog moet leggen.

Dosis-respons

De risico’s van roken, zoals hart- en vaatziekten, chronisch obstructief longlijden en longkanker, verminderen wanneer men minder gaat roken. Er is sprake van een dosis-respons relatie. Hoe meer je rookt, hoe slechter voor je gezondheid. Minderen is dus gezond op zich. De groep ‘lichte rokers’, die minder dan 5 sigaretten per dag rookt, is de voorbije jaren opmerkelijk toegenomen. Lichte rokers en gelegenheidsrokers hebben zelf veel minder het gevoel dat ze hun gezondheid schaden.

Onderzoek naar de effecten van 1 tot 4 sigaretten per dag op de gezondheid, toont echter nog steeds een significant verhoogd risico op longkanker en hart- en vaatziekten in vergelijking met niet-rokers. Af en toe een sigaretje kan dus wel kwaad, maar is minder erg dan een pakje op een dag.

De trend om rokers milder te benaderen, moet uiteindelijk leiden naar hetzelfde doel: minder rokers op termijn. Minister Vandeurzen wil dat tegen 2015 nog 1 op de 5 rookt, nu is dat nog 23 procent. Repressieve campagnes hadden niet het gewenste effect. Het geweer van schouder veranderen dan maar. Wie weet.

Marleen Finoulst, Bodytalk