Matthias Depoorter

Expo: Roger Raveel ontmoet Constant Permeke

Matthias Depoorter Matthias Depoorter is recensent Expo.

Raveel ontmoet Permeke in een expo met te weinig overslaande vonken (***).

Raveel ontmoet Permeke in een expo met te weinig overslaande vonken (***). Onderonsje

Roger Raveel (1921) is onlangs negentig geworden. Om de feestelijkheden luister bij te zetten is de meester uit het landelijke Machelen-aan-de-Leie te gast in het Permekemuseum in Jabbeke. In het voormalige beeldhouwatelier van Constant Permeke (1886-1952) zoekt men toenadering tussen de twee markante figuren in de expo Roger Raveel ontmoet Constant Permeke (***).

Permeke liet in 1929 zijn kunstenaarswoning “De vier winden”, een alleenstaande villa gericht naar de vier windstreken, optrekken. Te oordelen naar de omvang van de woonst ging het de Vlaamse expressionist voor de wind. Het ruime schildersatelier op de eerste verdieping ademt zijn robuuste geest. Oude schilderspaletten, korstige verftubes en het uitzicht over de rechtlijnige tuin geven ons een mooiere inkijk in ’s mans psyche dan een aantal van de werken die uitgestald zijn.

Kosmische kwinkslagen

Permeke versus Raveel is op papier een clash met veel potentieel. Razend interessant is het contrast tussen het volkse, komische bij Raveel, en het gewrochte en het aardedonker bij Permeke. Beiden putten uit hun onmiddellijke omgeving: de wereld vanuit het vensterraam. Raveels kosmische en kleurrijke kwinkslagen. Permekes onbeholpen en verwrongen lichamelijkheid.

Maar van overslaande vonken is er net iets te weinig sprake. De bezoeker moet over een gedegen referentiekader beschikken om deze beperkte expo te doorgronden. Wij menen dat de cultuurzoeker net iets te veel aan zijn lot overgelaten wordt. Laten we ook Raveels abstracte en soms hermetische kant niet vergeten. In dat opzicht kan men zich vragen stellen bij de selectie tekeningen van Raveel. Hoe begrijpelijk is dit? Daarenboven getuigt deze selectie niet van een constante kwaliteit.

Knobbelzwanen

Roger Raveel komt nochtans beduidend beter uit de verf dan zijn collega. Kwalitatief overstijgt hij zijn grote voorganger schijnbaar moeiteloos. Daarenboven voorzag men op kwantitatief vlak geen al te evenwichtige selectie: meer Raveel dan Permeke.

Toch is deze expo het bezoeken waard. Enerzijds gedijt het werk van Raveel uitstekend in de context van Permekes kasteeltje. Anderzijds houden enkele van Raveels geniale schilderijen de expo recht. We denken aan het schilderij Een andere ik uit 1976, aan de ontwapenende poëzie van Karretje om de hemel te vervoeren en Herinnering aan het sterfbed van mijn moeder uit 1965.

Let u vooral op de bijna verdoken dobberende knobbelzwanen in het kleine tuinvijvertje. De Zwanen van Brugge (2007) was Raveels aanklacht tegen het vervuilde water van de Brugse reien. Het uitgesneden vierkant in de romp van de vogels – een bekend handelsmerk van Raveel – zorgt ervoor dat hun betekenis verandert naarmate hun omgeving verandert. De natuurlijke vegetatie en vreedzame groenzone zorgen in Jabbeke voor een biotoop waarbij kritiek niet meteen aan de orde lijkt.

De zwanen voeren ons terug naar de portretten van een andere meester die zich in deze contreien ophield: de Duitser Hans Memling (ca. 1434-1494). De coryfee van de Brugse laatmiddeleeuwse schilderkunst doorspekte zijn werken met Brugse zwanen. Lieflijke landschappen met wegen die kronkelen onder het azuurblauw van het zwerk. Knobbelzwanen die zich onbekommerd in een waterpartij ophouden. Die inertie kan men ook weleens bij Raveel vinden. Sierlijk en spiritueel zijn de zwanen bij Raveel en Memling.

Roger Raveel ontmoet Constant Permeke
Tot 6/11
Permekemuseum
Gistelsesteenweg 341
Jabbeke
www.muzee.be

Matthias Depoorter

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content