La Piscine in Roubaix brengt met de hulp van Orsay een knappe hulde aan de beeldhouwer Degas (****).
La Piscine in Roubaix brengt met de hulp van Orsay een knappe hulde aan de beeldhouwer Degas (****).
Poupée de cire
Door de originele wassen versie van zijn Petite danseuse de quatorze ans met echt haar, een linnen korset en een tutu van gaas te tooien, schoffeerde Edgar Degas (1834-1917) het kunstwereldje. Zeer uiteenlopende stemmen gingen op, en na die zesde Exposition Impressioniste in 1881 liet Degas zijn sculpturale experimenten gewoon thuis. Pas na zijn dood in 1917 trof men in zijn Parijse atelier aan de Boulevard de Clichy een schat aan wassen beeldjes aan. De fotograaf Gauthier maakte er in 1918 foto’s van die op de expo aanwezig zijn.
Slechts 73 wassen modellen verkeerden in een behoorlijke staat. De familie verkocht de reproductierechten aan kunsthandelaar en metaalgieter Adrien Hébrard. De deal bestond uit het gieten van 23 bronzen series. Vervolgens werden ze in Hébrards Parijse galerij getoond en werden ze lovend becommentarieerd. Het eigenlijke werk, volgens de cire perdue-methode, werd door de Italiaan Albino Palazzolo uitgevoerd. Ook in de beelden van Rodin had de man een hand. Voor dat werk kreeg hij het Legioen van Eer.
Het Parijse Musée d’Orsay is in het bezit van bijna de volledige serie en heeft die naar het mooie La Piscine in Roubaix gebracht. Tekeningen, pastels, schilderijen, etsen, studies en foto’s zorgen voor een goede interactie met de bronzen beeldjes. Volgens Degas was de zoektocht naar de adequate uitbeelding van de beweging één van de sleutelelementen. De herhaling in zijn studies toont het methodisch aftasten van zijn onderwerp. Die preoccupatie met beweging had ook invloed op zijn schilderkunstig oeuvre: “(…) plus d’expression, plus d’ardeur, plus de vie.” Een kunstwerk moest levendig zijn, liefst een tranche de vie.
In Roubaix besteedt men eveneens aandacht aan het medium van de fotografie en de invloed op de kunst. Degas was één van de impressionisten die het meest met fototoestellen in de weer waren. We zien op de expo reeksen paardenportretten van Eadweard Muybridge die dialogeren met de bronzen van Degas.
Male chauvinist pig
Bij Degas denken we spontaan aan niets aan de verbeelding overlatende poses van vrouwen, gemaakt door een voyeur. Degas zag het allemaal; lokte het zonder gêne uit en maakte er zogenaamde sleutelgatschilderijen van. Zijn vrouwen zijn niet de eeuwenlang in de schilder- of beeldhouwkunst geïdealiseerde figuren. In zijn naaktwerken zijn de ambivalente gevoelens legio. Het hoeft niet te verwonderen dat de macho Picasso er verlekkerd op was.
Degas’ kunst zorgde vanaf de jaren 1970, met de opkomst van vrouwenstudies in de kunst, voor verontwaardiging omwille van de discriminerende wijze waarop hij zijn modellen portretteerde. Volgens sommigen is er nauwelijks een verschil in de blik waarmee hij bijvoorbeeld paarden observeerde. Het hoeft ons niet te verbazen als we de zeden van de tijd – de ongelijkheid tussen man en vrouw – in acht nemen. We hoeven daarom nog niet het hele oeuvre te herleiden tot die aanstootgevende en verwerpelijke visie op gender. Maken we van alle historische kunst een morele balans op, dan ziet het er op dat vlak niet rooskleurig uit.
Zinnelijkheid van een voyeur
Paarden, badende en dansende vrouwen vormen de hoofdmoot van het materiaal. In Roubaix bracht men een ensemble bij elkaar dat voor zichzelf spreekt, en waar niettemin ook niet voor de hand liggende artefacten worden getoond. Een bijzonder knap werk, naast het nog altijd zo moeilijk te typeren kleine danseresje, is bijvoorbeeld Le tub.
Verwacht van deze expo brokstukken, aanzetten, flarden inspiratie en probeersels. Zinnelijke beweging en voyeuristische captaties: Degas was er een meester in. Zelden zagen we de beeldhouwer Degas zo goed getypeerd worden.
Degas sculpteur
Tot 16 januari
La Piscine
Rue de l’espérance 23
Roubaix
Website
Matthias Depoorter
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier