Johan Van Overtveldt (N-VA)

Eurocrisis draait op volle toeren: Griekenland overleeft op casinopraktijken

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

Griekenland overleeft financieel met een mengeling van casinopraktijken en zelfmoordpillen. Vandaag betaalt Griekenland 3,1 miljard euro terug aan de ECB met zelf gemaakte euros.

Voor Angela Merkel zit de zomervakantie erop. De Duitse bondskanselier, zonder veel discussie de centrale politieke figuur in de eurosaga, zal, na een tripje naar Canada, er onmogelijk aan kunnen ontsnappen: het eurocircus zal deze week weer op volle toeren draaien. Een rumoerige, allicht zelfs explosieve herfst staat voor de deur. Naar het einde van deze week toe ontvangt Merkel in Berlijn eerst de Franse president François Hollande en vervolgens de Griekse eerste minister Antonis Samaras. Pas nadien maken de regeringsleiders van Italië en Spanje hun opwachting in de Duitse hoofdstad.

Deze volgorde is geen toeval. Ondanks de krakkemikkige relatie tussen Merkel en Hollande blijft de Duits-Franse as van levensbelang voor alle Europese zaken. Dus eerst even van gedachten wisselen met de Franse president is obligaat. Ondanks alle recente aandacht voor de problemen van Italië en vooral Spanje blijft Griekenland op korte termijn het grootste pijnpunt voor alle beleidsverantwoordelijken betrokken bij de eurocrisis. Er zal, naar steevaste gewoonte, eerst nog wat theater opgevoerd worden maar het is nu al zo klaar als een klontje dat Griekenland niet zal kunnen voldoen aan het besparings- en herstuctureringsprogramma afgesproken in het kader van het tweede hulpprogramma voor Athene.

Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel houdt vooral onder impuls van Duitsland en van het IMF iedereen het been stijf en dan zal Griekenland zijn verplichtingen niet kunnen nakomen. Men ziet niet in hoe in een dergelijk scenario het land lid van de euroclub kan blijven. Ofwel hernegocieert men het hulpprogramma. Zelfs de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle liet al verstaan dat er over termijn van uitvoering van vooral de besparingen kan gesproken worden. Betrokken experts schatten dat Griekenland in dat geval evenwel tot 20 miljard euro aan bijkomende financieringsmiddelen zal nodig hebben, bovenop de 130 miljard euro voorzien in de hulpportefeuille tot nu toe. Misschien kan dit via ELA geklaard worden (zie verder).

Griekenland staat financieel, economisch en sociaal met de rug tegen de muur. De economie zit in een heuse depressie. Als het goed nieuws is dat de kwartaalkrimp van de economie vermindert van 6,5% in het eerste kwartaal naar 6,2% in het tweede kwartaal, dan weet je genoeg. Tegen het einde van het jaar zal éénderde van de private economie die in 2007 in Griekenland bestond in rook zijn opgegaan. Offcieel ligt het algemene werkloosheidspercentage op 23,5%, voor de minder dan 25-jarigen op 56%. In de realiteit ligt de werkloosheid nog een heel stuk hoger dan beide officiële cijfers aangegeven.

Om financieel de eindjes toch maar aan elkaar geknoopt te krijgen nemen beleidsverantwoordelijken in Athene dezer dagen hun toevlucht tot de gekste formules, van regelrechte casinoprakrijken tot traag werkende zelfmoordpillen. Vorige week had de regering dringend behoefte aan 4 miljard euro, vooral omdat aan de Europese Centrale Bank (ECB) 3,1 miljard aan obligaties moeten worden terugbetaald op 20 augustus, vandaag dus. De Griekse overheid creëerde voor 4 miljard aan schatkistcertificaten die door de Griekse banken werden opgenomen.

Die Griekse banken kunnen in ruil voor dit overheidspapier echter geen liquiditeiten meer bekomen bij de ECB vermits die Grieks papier niet meer aanvaardt. Geen nood echter want de Griekse banken kunnen dat Griekse overheidspapier aanbieden bij de Griekse centrale bank en zo verse euros bekomen.

De Bank of Greece kan inderdaad tot die acties overgaan in het kader van het zogenaamde ELA-kader. ELA staat voor Emergency Liquidity Assistance, een vehikel voorzien in de statuten van de ECB om de nationale banken behorend tot het eurosysteem toe te laten snel te reageren op noodsituaties. In het Griekse geval gaat het echter vooral om een haast lachwekkende situatie van zelfbedrog en principeloosheid: de Bank of Greece mag doen wat de ECB principieel weigert om te doen en op die manier aan geldcreatie doen. Hoeveel autoriteit houdt men in Frankfurt over om landen als Italië en Spanje hetzelfde recht te ontzeggen? En hoe lang duurt het dan vooraleer het proces van geldcreatie totaal uit controle raakt?

De casinotruuk met het ELA-gegeven volstaat echter niet voor de Griekse overheid. Om onder meer de lonen van ambtenaren en de pensioenen te kunnen betalen, zal men ook middelen onttrekken aan het Hellenic Financial Stability Fund (HFSF), het vehikel dat moet instaan voor de herkapitalisatie van de Griekse banken. De toestand van de facto faling van de meeste Griekse banken is één van de oorzaken van de diepe recessie en van de voortdurende kapitaalvlucht uit Griekenland. Maar ook dat is nog niet genoeg. Diverse betalingen aan de private sector van de economie worden opgeschort, zoals onder meer de terugbetaling van te veel gestorte BTW.

De Griekse regering is gedwongen door de omstandigheden zwaar suicidaal geworden. Wat er nog rest aan weerstandsvermogen in de private sector van de Griekse economie wordt verder afgepeigerd via ingrepen als de onttrekkingen aan het HFSF en de inhouding van terug te betalen indirecte belastingen. De Griekse eurocarrousel gaat stilaan de waanzin voorbij.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content