Hubert van Humbeeck

EU blijft uniek project

De Europese Unie krijgt de Nobelprijs voor de Vrede. Dat zorgt voor positieve, maar ook negatieve reacties.

Het lijkt op het eerste gezicht een beetje absurd. Op het moment dat de Europese Unie worstelt om de grootste crisis in haar bestaan te overleven, valt haar de meest prestigieuze prijs te beurt die de wereld vandaag te bieden heeft. Ze krijgt die eer bovendien van een comité in Noorwegen, een land waarvan de inwoners tot twee keer toe in een referendum ‘nee’ hebben gezegd tegen de lokroep uit Brussel.

De Noren prijzen de Unie voor haar bijdrage aan de vreedzame ontwikkeling in Europa, en die is onmiskenbaar groot. De bijdrage van de Unie aan de verspreiding van vrede en democratie is in ieder geval groter dan die van Barack Obama, de Chinese dissident Liu Xiaobo of de drie Afrikaanse vrouwen die de Nobelprijs de voorbije jaren in ontvangst mochten nemen. Wat er in de Unie ook verkeerd gaat, en dat is niet weinig, het blijft een uniek project.

Het hele proces van Europese integratie leidde tot de verzoening van Duitsland en Frankrijk en maakte het later mogelijk dat de vrijheid van denken wortel kon schieten in landen zoals Griekenland, Spanje en Portugal, die zich toen net van smerige dictaturen hadden bevrijd. Vijftien jaar na de val van de Muur in Berlijn traden voormalige satellietstaten van de Sovjet-Unie toe – een beslissing die achteraf gezien misschien te vroeg kwam. En toch. Als de Tsjechische president Vaclav Klaus nu vindt dat de Unie deze Nobelprijs niet verdient, moet hij de Tsjechen maar vragen of ze het geld willen teruggeven dat Europa de voorbije jaren in de ontwikkeling van zijn land heeft gestopt.

Aan de andere kant moet Brussel beseffen dat de herinnering aan de Frans-Duitse verzoening niet meer volstaat om geloofwaardig te blijven. De Unie maakt op dit moment de belofte niet waar dat ze al haar burgers een beter leven kan bieden. Ze wordt nu geprezen voor haar soft power, maar de Europese samenwerking was natuurlijk altijd in de eerste plaats een economisch project – van de ijzeren band tussen de Franse en Duitse zware industrie in de jaren vijftig tot het begrotingspact vandaag. Sociale rechtvaardigheid stond nooit hoog op de agenda. Daar kunnen, bijvoorbeeld, de Grieken nu van meespreken. Tegelijk is het ondenkbaar dat een versnipperd continent vandaag het hoofd kan bieden aan nieuwe economische reuzen zoals China, India en Brazilië. Ook de grotere lidstaten prijzen zich gelukkig dat ze op de veilige interne markt kunnen terugvallen. De Unie was de globalisering van de wereldeconomie in die zin een stap voor.

De grote opdracht is nu om het bestuur van de 17 landen die de euro als munt gebruiken binnen dezelfde organisatie te verzoenen met dat van de lidstaten die de euro niet gebruiken. Die spagaat is in die vorm op termijn bijna niet houdbaar. Daarom is het jammer dat de Nobelprijs vorige week ook binnen de Europese Unie niet overal ernstig werd genomen. Het is op dit moment ook een antwoord op het anti-Europese populisme en de politieke verzuring die de hele Europese Unie willen opblazen. Flauwe grappenmakers, die zich op Twitter afvroegen of de Unie nu ook de Nobelprijs voor Economie krijgt, hebben toch niet goed begrepen waar het echt over gaat.

Hubert van Humbeeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content