Er is leven na Nagoya, ook in Vlaanderen

Biodiversiteit is helaas niet sexy en internationale vergaderingen zijn zelden concreet en trefzeker.

De inzet van de top van Nagoya vorig week was hoog. De biodiversiteit op aarde gaat dermate achteruit dat de gevolgen voor de mensheid “ernstig’ zijn als er niet snel wat aan gedaan wordt. Dat schreef secretaris-generaal Ban Ki-Moon van de Verenigde Naties in een VN-rapport ter voorbereiding van de top.

Maar biodiversiteit is helaas niet sexy en internationale vergaderingen zijn zelden concreet en trefzeker. De ambities die in Nagoya uiteindelijk dan toch werden vastgesteld, zijn niet zo groot: het verlies aan natuur wordt slechts gehalveerd maar niet stopgezet, slechts 10 % van de kusten en 17 % van de zoetwaterreserves worden beschermd. Met andere woorden, er is in Nagoya tegelijk ook een akkoord bereikt om globaal te blijven achteruitgaan.

Nochtans, het belang van biodiversiteit reikt veel verder dan gewoon wat kleurrijke plantjes en snoezige diertjes. De economische kosten door de wereldwijde teloorgang aan de biodiversiteit worden door Pavan Sukhdev, coördinator van The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB), jaarlijks op 3.500 miljard euro geschat. Een concreet voorbeeld: Franse wetenschappers berekenden dat de achteruitgang van de honingbij alleen al 15 miljard euro aan verminderde landbouwopbrengsten zal kosten.

De vraag is waar onze prioriteiten liggen. Moeten mangrovebossen gekapt worden voor de scampikweek of willen we ze behouden als bescherming tegen tsunami’s? Is het zinvol bossen te kappen voor sojateelt of is het slimmer ze te behouden als hulp tegen modderstromen die jaarlijks veel mensenlevens eisen?

Dat is helemaal niet ver-van-ons-bed. De scampi’s worden ook voor Belgische consumenten gekweekt, Braziliaanse soja wordt ook naar ons land geëxporteerd. Het is logisch dat landen uit het Zuiden het Westen financieel aanspreken op de schade die ze daar aanrichten. In het kader van de Acces and Benefit Sharing (ABS-protocol) stelt Brazilië zich hierin hard op. Het Zuid-Amerikaanse groeiland is het van oordeel dat westerse bedrijven al te lang aan de haal gaan met de opbrengsten uit hun zeldzame plant- en diersoorten én micro-organismen. Brazilië wil terecht geen biopiraterij meer. Nagoya heeft hen hierin gelijk gegeven.

Dit bewijst eens te maar dat de problematiek van de biodiversiteit ook – en vooral – te maken heeft met eerlijke handelsrelaties, ecologische landbouwmethodes en voedselvoorziening voor een steeds toenemende wereldbevolking.

In Nagoya beloofde België 10 miljoen euro extra van onze federale ontwikkelingsgelden voor het VN-programma ‘Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation’ (REDD+) in Congo. Maar financiële steun aan het Zuiden ontslaat ons niet van de plicht om ook in eigen land biodiversiteit te beschermen en te versterken.

We gaan er, ten onrechte van uit, dat we vernietigde natuurwaarden kunnen compenseren door elders opnieuw natuurwaarde te creëren. Alternatieve of flexibele financieringssystemen zoals ‘habitat banking’ of ‘biodiversity offsetting’ gaat er van uit dat ecosystemen zonder meer samendrukbaar of inwisselbaar zijn: dat is niet het geval. Het creëren van nieuwe natuur of ecosystemen (‘ecological restauration’) is absoluut waardevol, maar niet ter compensatie van het verder opofferen van al bestaande natuur met een eeuwenoude bestaansgeschiedenis. In geen geval kunnen rijke landen hun eigen verantwoordelijkheid afkopen. Ze moeten ook in eigen land de biodiversiteit vrijwaren en terug doen toenemen.

Dat geldt dus ook voor Vlaanderen. Minister Schauvliege zegt zelf ‘erg tevreden te zijn over het bereikte akkoord’ in Nagoya. Het belette haar niet om te besparen op maatregelen die de biodiversiteit lokaal kunnen bevorderen. Dankzij deze minister krijgen de gemeentes minder geld en ondersteuning om te werken rond biodiversiteit. De ontbossing in Vlaanderen gaat gewoon door: er verdwijnt meer dan 7 ha (11 voetbalvelden!) open ruimte per dag. Minister van steeds minder leefmilieu Schauvliege is misschien tevreden over het bereikte akkoord in Nagoya, maar over de akkoorden die zij tot nu toe in Vlaanderen gesloten heeft, kan noch zij, noch de Vlaming, tevreden zijn.

Dirk Peeters Vlaams Volksvertegenwoordiger Groen!