Een Spoetnik uit China

Niets dan lachende gezichten, vorige week tijdens het bezoek van Hu Jintao aan Washington. Maar viel er eigenlijk wel te lachen?

Over het eerbetoon waarmee hij in Washington werd ontvangen, kon Hu Jintao vorige week niet klagen. Een staatsiebanket, kanonschoten, een onderhoud onder niet veel meer dan vier ogen met Barack Obama. Een groot verschil met de ontvangst door George W. Bush enkele jaren geleden, die de Chinese president met een simpele lunch afserveerde. De tijd is dan ook veranderd. Tien jaar geleden verkondigde Bush bij de eeuwwisseling dat ‘a new American century’ aanbrak. Vandaag overheerst het gevoel dat de VS een supermacht op z’n retour zijn, die vooral door China wordt uitgedaagd.

Hu ondertekende in Washington de nodige commerciële contracten, zodat het bezoek van die kant wel goed zat. De heren zeiden diplomatiek ook keurig wat van elkaar werd verwacht. Hu verklaarde zelfs dat China meer moet doen aan mensenrechten, maar dat de twee landen zich toch niet in elkaars binnenlandse aangelegenheden moeten mengen. Obama had lof voor de grotere rol die China in de wereld speelt. Dat gaat zo in de internationale diplomatie: voor het oog van de camera’s klinken de boodschappen gepolijst en bedoeld voor een goede verstaander.

Volgens Barack Obama zijn de VS en China met elkaar in een ‘friendly competition’ gewikkeld. Dat is niet de indruk die bestaat. Peking stelde zich de voorbije maanden behoorlijk agressief op tegenover verschillende bondgenoten van Washington in de Zuid-Chinese Zee. Chinese generaals verrasten de Amerikaanse minister van Defensie Robert Gates enkele weken geleden met een demonstratie van hun nieuwe hypergesofistikeerde Stealth-bommenwerper, waarvan de Amerikanen niet wisten dat ze die hadden. Maar blijkbaar wist ook de politieke top in Peking dat niet, en dat stemt Washington zeer wantrouwig over de machtsverhoudingen in China. Daar treedt straks een nieuwe generatie politieke leiders aan, waarvan niemand goed weet wat ze voorstelt.

Maar ook de VS zijn niet zonder fouten. Het is, bijvoorbeeld, niet zeer kies om de opkomst van China te vergelijken met de lancering van de Spoetnik door de Sovjet-Unie in 1957. Dat zette Amerika er toen toe aan om de opgelopen achterstand op Moskou in de ruimte met de inzet van veel middelen weer in te halen. Een vergelijking van China met de Sovjet-Unie is geen voorbeeld van ‘friendly competition’. Washington en Moskou stonden elkaar met kernraketten naar het leven. Ze hadden economisch niets met elkaar te maken, terwijl de Amerikaanse en Chinese economieën vandaag door de globalisering zeer met elkaar verknoopt zijn.

De verwijzing naar de Spoetnik en de reactie daarop is natuurlijk vooral voor Amerikaans binnenlands gebruik bedoeld. Er wordt verwacht dat Obama het deze week in zijn traditionele State of the Union ook vooral over de economie en het scheppen van banen zal hebben. De Amerikaanse kiezers moeten ervan worden overtuigd dat de VS worden uitgedaagd en dat investeringen noodzakelijk zijn om de achterstand in te lopen. Geen makkelijke klus, in een land waar de meeste mensen nauwelijks iets van de rest van de wereld weten.

Maar de oude en de nieuwe supermacht komen dus niet zo goed overeen als het op de foto lijkt. Ze doen elkaar geen cadeaus. Terwijl ze toch gedoemd zijn om overeen te komen, want ze kunnen elkaar in de wereld niet ontlopen.

Hubert van Humbeeck