Verkiezingen 2014: 36 miljoen euro te verdelen onder de partijen

Wouter Beke (CD&V), Wouter Van Besien (Groen), Gwendolyn Rutten (Open VLD), Bart De Wever (N-VA) en Bruno Tobback (SP.A) © Knack/Belga
Ewald Pironet

Bij de ‘moeder aller verkiezingen’ staat voor de partijen heel veel geld op het spel: 36 miljoen euro. Voor N-VA en Groen wenkt de jackpot, voor andere partijen is het bang afwachten. Professor Bart Maddens: ‘De kleinste verschuiving kan ingrijpende gevolgen hebben voor de financiering en dus werking en dus de toekomst van een partij.’

Vijfentwintig jaar geleden kregen de politieke partijen nauwelijks geld van de overheid. Ze haalden hun inkomsten grotendeels uit giften van de bedrijfswereld en al dan niet schimmige mecenassen. Na corruptieschandalen zoals de Uniop- en de Agusta-affaire kwam daar verandering in. Vandaag is het vooral de overheid – lees: de belastingbetaler – die de politieke partijen financiert. De overheidsdotaties en fractietoelagen vertegenwoordigen 80 à 90 procent van de inkomsten van de partijen.

De N-VA kreeg in 2012 meer dan 8 miljoen euro, het meest van alle Vlaamse partijen, Groen met 2,5 miljoen het minst. Op 25 mei beslist de kiezer bij welke partij de kraan van de voornaamste inkomstenbron, overheidsgeld, meer open of dicht gaat. Op verzoek van Knack gingen professor Bart Maddens, specialist partijfinanciering aan de KU Leuven en zijn medewerker Jef Smulders na wat stemmenwinst en -verlies op 25 mei voor elke Vlaamse partij in euro’s betekent, op basis van simulaties van de zetelverdeling.

N-VA en Groen kijken aan tegen winst van 3,5 miljoen en 1,5 miljoen euro

De berekeningen van Maddens en Smulders wijzen op de grote inzet van deze ‘moeder aller verkiezingen’. Als bijvoorbeeld de N-VA 30 procent van de stemmen haalt, zoals peilingen voorspellen, zal ze 11,5 miljoen aan overheidsdotaties ontvangen. Dat is 3,5 miljoen of bijna 45 procent meer dan wat ze dit jaar zou krijgen zonder verkiezingen en zonder hervorming van de Senaat. En dat mogelijk vijf jaar lang.

Groen zal allicht ook financieel sterker uit de stembusslag komen. Als Groen op 25 mei 10 procent haalt, wat de peilingen zeggen, dan ontvangt de partij bijna 4 miljoen per jaar, een winst van meer 1,5 miljoen. Per jaar.

Vlaams Belang dreigt jaarlijks 1 miljoen euro minder te vangen

Aan de andere kant, als het Vlaams Belang onder de 9 procent zakt, zal het financieel bloeden: het riskeert dan jaarlijks meer dan 1 miljoen minder aan overheidsgeld te ontvangen. Bovendien krijgt het dan ook minder fractiepersoneel, zodat het zelf meer personeel op de loonlijst zal moeten zetten om de werking van de partij te garanderen.

Hoeveel is uw stem waard?

Maddens: ‘Uit onze berekeningen blijkt ook hoeveel je stem waard is. Voor elke stem die een partij krijgt voor het Vlaams Parlement ontvangt ze gemiddeld 3 euro. En voor elke stem die ze daar verliest, gaat er 3 euro af. Voor elke stem die een partij wint of verliest voor de Kamer, komt er liefst 6 euro bij of gaat er 6 euro af. Dat een stem voor de Kamer dubbel zo veel waard is als een stem voor het Vlaams Parlement, komt omdat de Senaat werd afgeschaft: de dotaties die vroeger aan de Senaat waren gekoppeld zijn gewoon overgeheveld naar de Kamer, zodat die nu twee keer zoveel waard zijn. Uw twee stemmen – voor het Vlaamse en het federale niveau – zijn samen dus 9 euro waard. En als die regeringen vijf jaar aan de macht blijven, wordt dat 45 euro. De kleinste verschuiving op 25 mei kan dan ook ingrijpende gevolgen hebben voor de financiering en dus werking en dus de toekomst van een partij.’

Het volledige dossier over het geld van de partijen leest u deze week in Knack.

Neem hier een supervoordelig abonnement op Knack

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content