Dexia is ons financiële Fukushima

Het is tijd om de dingen bij hun naam te noemen. Vooruit dan maar: in de zaak-Dexia heeft België zich gigantisch laten rollen door Frankrijk. Wat rest zijn leugens, verliezen en schaamte. Laten we de schuldigen lachend wegstappen?

Het Dexia-spook blijft ons achtervolgen. Nadat de Belgisch-Franse bank in 2008 alleen met zware overheidssteun overeind kon worden gehouden, brak in de herfst van vorig jaar pas echt de hel los. Dexia was compleet failliet. De Belgische overheid kocht onder leiding van toenmalig premier Yves Leterme (CD&V), minister van Financiën Didier Reynders (MR) en gouverneur van de Nationale Bank Luc Coene de Belgische tak uit. Daarvoor betaalde men 4 miljard euro.

Bovendien engageerde men zich ook tot de overname van 18 miljard euro aan zogenaamde toxische producten. Het restant van Dexia bleef in de Dexia Holding, vaak ook omschreven als ‘de restbank’. Om die holding toe te laten haar dramatisch slechte portefeuille te elimineren, moest er 90 miljard euro aan staatsgaranties op tafel komen. België neemt van die garanties 60,5 procent voor zijn rekening, Frankrijk 35,5 procent en Luxemburg 4 procent. De tijd is gekomen om conclusies te trekken.

We verdienen niet aan Dexia
De kreet dat we als land nog zouden verdienen aan de redding van Dexia is een leugen van formaat. Vooral Leterme toeterde vorig jaar zelfverzekerd dat de interventie ten voordele van Dexia ons land ‘geen eurocent zou kosten’ en zelfs nog geld zou opbrengen. Op de garantie die België uitschreef ten voordele van Dexia Holding zou die laatste immers een jaarlijks weerkerende vergoeding moeten betalen die al snel enkele honderden miljoenen in het laatje zou brengen.

Ceo Pierre Mariani was vorige week echter ongemeen duidelijk: ofwel reduceren de overheden die garantievergoeding tot peanuts, ofwel breekt bij Dexia Holding de dijk, met enorme verliezen en paniek op de financiële markten tot gevolg. Pure chantage, maar tegelijk ook een erg duidelijke boodschap.

De verliezen blijven komen
Dexia Holding kwam vorige week naar buiten met een verlies van 11,6 miljard euro. Het eigen vermogen (kapitaal) van Dexia Holding zakte na verwerking van bijkomende minwaarden onder nul (namelijk min 2 miljard euro). Wat concreet betekent dat het bedrijf op eigen kracht geen enkel stootkussen meer heeft om verdere verliezen op te vangen.

De 11,6 miljard verliezen hingen samen met, in afgeronde cijfers, een afbouw van het balanstotaal van Dexia Holding van 500 naar 300 miljard euro. Minwaarden op de verkoop van Dexia Bank België (4 miljard) en op Griekse obligaties (3,2 miljard) waren de voornaamste onderdelen van de 11,6 miljard euro aan verlies. De portefeuille aan toxische producten ging van 250 naar 100 miljard euro. Die forse afbouw verbergt een minder prettige realiteit. Bronnen binnen Dexia Holding bevestigen namelijk dat de zwaarst verliesgevende onderdelen nog altijd in die portefeuille zitten en dus nog geëlimineerd moeten worden. In tegenstelling tot wat Mariani beweert, is bijvoorbeeld ook de erfenis van de onzalige overname van de Amerikaanse verzekeraar FSA nog altijd niet volledig weg.

De verliezen die geïncasseerd moeten worden op de nog resterende toxische portefeuille zullen dus veel groter zijn dan de verliezen die werden genoteerd op de 150 miljard euro aan vergif dat al geloosd werd. Aangezien het eigen vermogen al negatief is, zullen de staatsgaranties zeker aangesproken moeten worden om Dexia Holding van een naakt bankroet te redden. Vanaf nu zal Dexia Holding de Belgische belastingbetaler pas écht geld gaan kosten.

Verdere staatsgarantie voor Dexia Bank België?
De enorme verliezen en de deprimerende perspectieven van Dexia Holding blijven ook zwaar wegen op Dexia Bank België (DBB) – niet het minst omdat er onder het grote publiek verwarring bestaat over het Dexia-verhaal. ‘Dexia, dat is één onverkwikkelijke pot nat’, zo hoor je alom. De naamsverandering voor DBB moet er dringend komen (elk Dexia-incident, ook al gaat het om de holding, kost DBB deposito’s), liefst ondersteund door een intense campagne om het publiek te wijzen op het onderscheid tussen Dexia Holding en Dexia Bank België.

Maar er is meer. Na Dexia Holding vorige week komt deze week ook Dexia Bank België met zijn resultaten naar buiten. Die zullen zeker negatief zijn – een verlies van 1 miljard euro lijkt optimistisch – en vloeien in belangrijke mate voort uit de voortschrijdende eliminatie van de toxische portefeuille die men bij de afsplitsing van DBB in de rugzak geschoven kreeg.

Maar DBB heeft nóg een probleem: het heeft vandaag, alweer in afgeronde cijfers, nog 40 miljard euro te goed van Dexia Holding. Het gaat hier om bedragen (Belgische deposito’s) die in het verleden van België naar Frankrijk vloeiden om daar de putten te vullen. 30 van die 40 miljard is afgedekt door waarborgen (‘collateral’), voor de resterende 10 miljard euro bestaan die waarborgen niet. Toch maakt men zich bij Dexia Bank België niet echt druk over dat risico. De akkoorden die werden gemaakt bij de uitkoop van DBB stellen (minstens impliciet) in het vooruitzicht dat de Belgische staat zal bijspringen als de terugkeer van de 40 miljard waar DBB recht op heeft er niet zou komen. De Belgische burger wist niet af van het bestaan van die garantie – het is een van de vele duistere kanten aan het hele dossier.

Blamage voor beleidsmakers
Het Dexia-dossier is een enorme blamage aan het worden voor een hele resem Belgische politici en beleidsverantwoordelijken. Dat Jean-Luc Dehaene als voorzitter van de raad van bestuur van de Dexia Holding het gewoon vertikte om aanwezig te zijn bij de voorstelling van de resultaten van de holding, is een regelrechte schande.

Hoewel mensen als Pierre Richard en Axel Miller de hoofdverantwoordelijken zijn voor de Dexia-strategie die leidde tot de catastrofe van vandaag, is de houding van Dehaene typerend voor de hele Belgische aanpak van het Dexia-dossier. In essentie: we hebben ons gigantisch laten rollen door de Fransen. Terwijl de grotere verliezen in het Dexia-geheel in Frankrijk liggen, draaien wij op voor 60,5 procent van de verliezen die bij Dexia Holding gemaakt worden. En dat nadat we al een erg royale prijs betaalden voor de afscheiding van Dexia Bank België (4 miljard plus de overname van 18 miljard rommel).

Het dossier is complex, maar zelfs met smoesjes (en erger) kunnen onze Dexia-toplui de waarheid niet verhullen. Zo was er bijvoorbeeld de grove leugen eind vorig jaar dat de waarborg ten voordele van Dexia van 90 naar 45 miljard euro kon worden teruggebracht. Econoom Geert Noels had overschot van gelijk toen hij het Dexia-dossier vergeleek met het kernincident in het Japanse Fukushima: grote aandacht op het moment van de ramp zelf, grote stilte tijdens de schoonmaak, terwijl de straling gewoon verder haar destructieve werk doet en niemand nog verantwoordelijk gesteld wordt. Dexia is ons financiële Fukushima: onze garantie van 60,5 procent van 90 miljard komt neer op 54 miljard euro. Dat is 17 procent van ons bruto binnenlands product. Als dit echt slecht uitpakt, zit onze schuldratio in één ruk op het niveau van Italië.

Laten we de schuldigen lachend wegstappen? Of roepen we ze ter verantwoording – ook al moeten we ze dan vanuit Parijs terug naar België halen?