Herman Matthijs (UGent, VUB)

De voorlopige kredieten zijn een gemakkelijkheidsoplossing

Het land heeft nood aan structurele maatregelen op sociaal -economisch vlak. De voorlopige kredieten zijn een gemakkelijkheidsoplossing en het is maar de vraag waarom die worden gebruikt.

De wet van 22 mei 2003 houdende de organisatie van de begroting en de comptabiliteit van de federale staat stelt dat de ontwerpen van begrotingen worden opgesteld door de regering. Ten laatste op 31 oktober dient de federale regering de ontwerpen van rijksmiddelenbegroting alsook de algemene uitgavenbegroting klaar te hebben en over te maken aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Ook het Europese ‘ big six ‘ akkoord stipuleert een groter budgettaire sérieux vanwege de Euro leden. Gezien in Belgie het begrotingsjaar gelijk loopt met het kalenderjaar, houdt dat in dat de verkozenen des volks voor het einde van het jaar die ontwerpen moet goedkeuren. Wat als men niet tijdig de begroting goedkeurt ? Dan is er de techniek van de voorlopige kredieten.

Definitie De artikelen 55 tot en met 58 van de aangehaalde wet van 2003 behandelen die voorlopige kredieten Daarin wordt gezegd dat de termijn voor deze kredieten niet meer dan vier maanden mag bedragen. Met andere woorden na die maximale periode is er een nieuwe wet op deze kredieten nodig. De voorlopige kredieten worden berekend op grond van de overeenkomstige kredieten in de laatst goedgekeurde uitgavenbegroting.

Bovendien zeggen de bewuste artikels in de begrotingswetgeving dat ze niet mogen aangewend worden voor nieuwe uitgaven. Als we er de vaderlandse budgettaire geschiedenis eens op nalezen, dan constateert men dat deze techniek zeer populair was bij de regeringen van de jaren zeventig alsook tachtig van de vorige eeuw. Daarna gaat het er serieuzer aan toe door middel van de invoering van de eengemaakte uitgavenbegroting.

Wel zorgen de verkiezingen van 1991 nog voor dergelijke kredieten in 1992. Daarna is deze techniek niet meer gebruikt. Maar de verkiezing 2007 brengt de voorlopige kredieten opnieuw op het voorplan door de lange regeringsvorming van toen. Daartoe komen de voorlopige kredieten in werking voor 2008 en 2009.

Maar de verkiezing 2010 brengt deze techniek echt op het voorplan door zijn toepassing voor 2011 en 2012. Normaliter is er een band tussen een electorale periode en de daarop lange regeringsvorming met de desbetreffende toepassing van de voorlopige kredieten.

Doel Als er verkiezingen in aantocht aankomen of bij een lange regeringsvorming zijn die voorlopige kredieten een waarborg voor de continuiteit van het staatsapparaat. Deze techniek leidt automatisch tot besparingen en dit zonder veel politieke gekrakeel.

Met andere woorden de burgers, de ambtenaren en in fine heel de maatschappij voelt bij ons weinig of niets van een lange politieke crisis. Inderdaad het verkozen parlement dient enkel maximaal om de vier maanden de voorlopige kredietenwet te stemmen.

Zo constateert men dat de invoering van deze techniek vanaf de pasperiode 2010 tot heel besparingen heeft geleid. Doch met deze techniek haalt men nooit de Europees opgelegde begrotingsnorm met betrekking tot het evenwicht in 2015. Een ander belangrijk argument tegen dit gegeven is dat de voorlopige kredieten nieuwe beleidsmaatregelen tegenhoudt.

Di Rupo De federale regering meldt na de zomervakantie 2012 dat ze opstelling van de begroting 2013 uitstelt tot na de gemeenteraadsverkiezingen. Niemand die kan verklaren wat die lokale verkiezingen van doen hebben met de federale begroting. Want de Vlaamse regering, die politiek en administratief verantwoordelijk is voor de lokale besturen, stelt wel tijdig zijn begroting op. Na 14 oktober moddert de opstelling van de federale begroting wat verder aan.

Zo worden de sociale partners twee keer per week ontvangen voor de uitwisseling van informatie. Men kan dit laatste niet anders interpreteren dan het winnen van tijd. In feite is de uitslag van de lokale verkiezingen een probleem voor de werking in de federale regering. Uiteindelijk wordt er aangekondigd dat men de voorlopige kredieten procedure gaat opstarten voor 2013.

Het is nog nooit gebeurd dat men die techniek boven haalt, zonder dat er federale verkiezingen op komst zijn. Want de volgende federale verkiezingen zijn gepland voor juni 2014. Tenzij men met het idee speelt deze te vervroegen tot voor de paasvakantie 2014. Dat zou het voordeel hebben dat alle verkiezingen niet samenvallen in juni 2014. Daardoor behouden de verkiezingen ook hun eigen dynamiek. Als men met het idee speelt om naar maart 2014 te gaan dan zijn die uiterst belangrijke federale verkiezingen nog maar 18 maanden veraf. Die verkiezingen vervroegen is misschien ook een argument om de begroting 2014 niet te moeten opstellen met als argument de electorale campagne.

Conclusie
De voorlopige kredieten besparen wel, doch die gaan nooit volstaan om de Europese normen te halen. De regering moet wel degelijk beleidsmaatregelen nemen om de budgettaire sprong te maken van -2,8% BBP naar het evenwicht in 2015.

De derde kapitaalsverhoging van Dexia is zeker niet het goede voorbeeld om de openbare financien te saneren. De staatsschuld en de rente stijgen door die maatregel. Het is wachten op de volgende vraag aan de regering om opnieuw geld te lenen voor die bancaire puinhoop. Bovendien is er meer nodig dan het herstellen van de budgettaire orthodoxie.

Het land heeft ook nood aan structurele maatregelen op sociaal -economisch vlak. De voorlopige kredieten zijn een gemakkelijkheidsoplossing en het is maar de vraag waarom die worden gebruikt. Is de regering niet meer in staat om te besturen en/of is de campagne 2014 al gestart. Trouwens als de Europese Commissie het ‘big six’ pakket ernstig neemt, dan kan ze deze situatie ook niet lang meer tolereren. Tenslotte is het afwachten op de reactie van de financiele markten.

Herman Matthijs, hoogleraar openbare financien UGent en VUB

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content