‘De traditionele partijen noch N-VA kunnen zich in 2014 nog verschuilen’

In deel 7 van onze zomerreeks ‘Wat wordt de inzet van de verkiezingen?’ ziet Knack-redacteur Ann Peuteman een verschuiving van de focus: ‘Voor het eerst sinds lang kan men zich niet meer verschuilen achter boutades en façades. Noch de traditionele partijen noch de N-VA.’

Bij verkiezingen zijn politieke partijen misschien wel de hoofdrolspelers maar nooit de inzet. Of dat zouden ze toch niet mogen zijn. Net zoals bij elke stembusgang van de afgelopen vijftien jaar krijgen we komend voorjaar alweer een moeder van alle verkiezingen. En alweer heet de inzet groter dan ooit te zijn. Wat die dan precies inhoudt, hangt maar af van hoe je het bekijkt. Of beter: van wie het bekijkt.

Voor de N-VA, bijvoorbeeld, is de inzet duidelijk: zo groot worden dat niemand nog aan haar voorbij kan. Op z’n minst moet de partij bewijzen dat ze geen hype is die uiteindelijk wel tot bescheidener proporties zal worden herleid. Wordt ze straks – zoals sommigen vrezen of verhopen – zo groot dat ze werkelijk haar stempel kan drukken op de richting die dit land uitgaat, dan zou dat ook echt een keerpunt kunnen betekenen. Al is het alleen maar omdat het dan wel erg moeilijk wordt om nog een federale regering te vormen. De N-VA is dus zeker de te kloppen partij, maar dat maakt haar nog niet tot de inzet van de verkiezingen.

Voor de traditionele partijen CD&V, Open VLD en SP.A ligt de inzet ook voor de hand: zij moeten bewijzen dat ze nog altijd een hoofdrol spelen in de Belgische politiek en dat de klassieke politieke stromingen misschien wel een dipje doormaken maar altijd wel zullen blijven bestaan. In 2010 was daar nog geen twijfel over maar met liberalen die onder de 10 procent dreigen te duiken en de anderen die al blij mogen zijn met 15 procent van de stemmen is dat vandaag veel minder evident. Samen groot genoeg zijn om de N-VA van de macht te kunnen houden, zal het vormen van een federale regering misschien wel makkelijker maken maar is nog geen garantie voor hun eigen lange leven. De traditionele partijen zullen de kiezers er dus stuk voor stuk van moeten overtuigen dat ze niet voor niets al zo ontzettend lang meedraaien en dat ze meer te bieden hebben dan hun vastberadenheid om het land samen te houden. Maar dat maakt hen nog niet tot de inzet van de verkiezingen.

Voor veel Belgen – of Vlamingen, zo u wilt – gaat het zo langzamerhand weer om de essentie: een standvastige, veilige en welstellende samenleving. Met andere woorden: welke richting willen we uit met deze maatschappij in een tijd dat de grote keerpunten elkaar met de regelmaat van de klok lijken op te volgen? Dat een status quo vandaag niet meteen een optie is, lijkt wel duidelijk. Door de politieke impasse die al in 2007 ontstond maar pas na de verkiezingen van 2010 op ramkoers kwam en ook wel door de economische crisis, is het beeld ontstaan van een zwalpend land. Doekjes voor het bloeden, gerommel in de marge, mirakeloplossingen allerhande: veel kiezers hebben er zo langzamerhand hun buik van vol.

Nu willen ze eindelijk wel eens een degelijk en rechtvaardig belastingsysteem, genoeg jobs, het vooruitzicht op een leefbaar pensioen, een moderne justitie, genoeg plek in alle sectoren van de zorg, en ga zo maar verder. Dat is in wezen de inzet van álle verkiezingen, al zijn sommigen dat de voorbije jaren wel eens vergeten.

Dit keer zal het niet volstaan om te roepen dat het allemaal zo erg niet is, want dat we het toch beter doen dan veel andere Europese landen. En luidkeels op de problemen wijzen, zal ook niet werken als daar geen geloofwaardige oplossingen aan worden gekoppeld. Nee, op 25 mei 2014 zal men zich – als het goed is – voor het eerst sinds lang niet meer kunnen verschuilen achter boutades en façades. Noch de traditionele partijen noch de N-VA.

Ann Peuteman