De raad van bestuur

De berekening van de meerkosten van 352 miljoen is nattevingerwerk.

Het schrappen en vervangen van de Lange Wapperbrug als Oosterweelverbinding door een systeem van tunnels zal 352 miljoen euro (ruim 14 miljard in oude frank) méér kosten. Maar – en dat is het goede nieuws – de stad Antwerpen en de Antwerpse haven zullen opdraaien voor die meerkosten. En die gulheid van stad en haven zal, u gelooft het niet, de Antwerpenaars en de havenbedrijven geen eurocent kosten. De Vlaamse belastingbetaler blijft eveneens buiten schot. Dat heeft Vlaams minister-president Kris Peeters plechtig beloofd.

Behalve stad en haven zullen vooral automobilisten en truckers, die tolgeld moeten betalen, het hele project helpen financieren. Hoewel, de hoogte van het tolgeld is berekend op een intussen achterhaalde kostenplaat, waardoor het financieringschema niet langer klopt. De berekening van de meerkosten van 352 miljoen is nattevingerwerk, want voor al dat getunnel moeten nieuwe aanbestedingen worden uitgeschreven. Bijgevolg kan niemand vandaag met zekerheid zeggen hoeveel de sluiting van de Antwerpse Ring uiteindelijk zal kosten.

Het is overigens altijd uitkijken als de overheid aan het berekenen slaat. Recent nog bleek het Antwerpse Justitiepaleis, aanvankelijk begroot op 76,8 miljoen euro, uiteindelijk 280 miljoen euro te kosten. Vooral met een publiek-private samenwerking zal de belastingbetaler op zijn hoede blijven. Want veelal blijkt na verloop van tijd dat de overheid garant staat voor de gedane investeringen. Zo deed de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) in de samenwerking met het bouwconsortium Noriant al investeringen die door een overheidswaarborg gedekt zijn.

Het verleden leert waartoe zoiets kan leiden. Het samenspel tussen de BAM en Noriant en binnenkort wellicht met andere, al dan niet Franse bouwgiganten roept pijnlijke herinneringen op aan de bouw van de Liefkenshoektunnel, eind jaren tachtig. Die Liefkenshoektunnel werd toen, net als de Oosterweelverbinding vandaag, verkocht als het definitieve sluitstuk in de afwerking van de Antwerpse Ring. Als gevolg van schadeclaims door de privéaandeelhouders sloeg de Liefkenshoektunnel, na tegenvallende tolinkomsten en de overschrijding van de offerteprijs met maar liefst 40 procent, een fors gat in de overheidsuitgaven. Zo gaat dat: investeringen worden dan plots schulden.

Destijds werden de kosten van de Oosterweelverbinding in een eerste uitdraai op 600 miljoen euro geraamd. Waarna het ineens met een razende vaart de hoogte in ging. Vandaag wordt gerekend met 3 miljard euro, exclusief de financieringskosten. Bouwspecialisten fluisteren echter over een reële kostprijs van meer dan 5 miljard euro.

Op zo’n financiële uitschuiver is de voorziene tolheffing niet berekend. Bijgevolg zitten de Vlaamse regering en de stad Antwerpen met de Oosterweelverbinding in een nieuw Liefkenshoekscenario, waarbij de belastingbetaler, ondanks de hem gedane beloften, finaal de rekening krijgt toegeschoven.

Dat de Vlaamse overheid de afgelopen jaren haar greep verloor op het Oosterweelproject is een gevolg van de zwakte en de nonchalance van de politiek verkavelde raad van bestuur die de macht aan het management laat. Het is elders niet anders.

Neem nu Dexia, destijds overeind gehouden door een kapitaalinjectie van 2 miljard euro door de federale overheid en de drie gewestregeringen. De Frans-Belgische bankgroep houdt alweer een besparingsplan klaar. Na de bankencrisis werden al eens 1500 banen geschrapt, waarvan de meerderheid in België. Binnenkort gaan nog eens enkele honderden werknemers eruit. Daarmee betaalt de Belgische overheid, nu via de sociale zekerheid, opnieuw de gebroken Dexiapotten. En dat terwijl Dexia intussen geheel vanuit Parijs wordt aangestuurd. Ook al zitten er in de raad van bestuur negen Belgen en negen Fransen. De Belgen, onder wie voorzitter Jean-Luc Dehaene en Stefaan Decraene, baas van de Dexia-bank, vertegenwoordigen veelal belangrijke aandeelhouders, zoals de Gemeentelijke Holding, de door de overheid recht gehouden verzekeraar Ethias, en Arcofin, de financiële poot onder de christelijke arbeidersbeweging. Drie aandeelhouders waar de Fransen eigenlijk van afwillen, maar die door allerlei financiële bedradingen vastgeklonken zitten.

De macht van de raad van bestuur van Dexia is echter onbestaande. Die berust helemaal bij gedelegeerd bestuurder Pierre Mariani, een vertrouweling van president Nicolas Sarkozy. Bovendien zitten de Belgen in de raad van bestuur feitelijk in de minderheid. Want voorzitter Dehaene, wiens relatie met Mariani al niet te best is, wordt geacht boven het gewoel te staan, en Decraene wacht zich wel de relaties met de Franse top van de bankgroep in gevaar te brengen. En dan is er de Waalse liberaal Serge Kubla, vertegenwoordiger van de Gemeentelijke Holding, die het afgelopen jaar vier van de tien bestuursvergaderingen spijbelde.

Zowel Oosterweel als Dexia is een voorbeeld van een beleid dat de controle kwijt is geraakt. De rekening daarvoor belandt, zoals steeds, bij de altijd bereidwillige belastingbetaler.

Rik Van Cauwelaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content