De Open VLD, of hoe de geschiedenis zich herhaalt

Dat iemand de these van Vanhengel maar eens met argumenten onderuithaalt, en uitlegt voor welk liberaal project Alexander De Croo staat.

Een boutade van Noël Slangen: ‘Als in één week of op dezelfde dag ineens drie verschillende politici van dezelfde partij dezelfde zin zeggen, dan heb je een mantra. Dan volgen ze een ordewoord van de partijleiding.’ Dat is precies wat er gebeurde na het interview dat Brussels minister Guy Vanhengel (Open VLD) vorige week in Knack gaf over zijn partij en zijn voorzitter. Elke liberaal die reageerde, bracht dezelfde boodschap: een nestbevuiler, geen ploegspeler, iemand die altijd kritiek heeft. Een voorspelbaar nummertje dat alleen werkt bij wie niet in staat is doorheen dat haastig gesponnen spinrag te kijken, en dan maar denkt dat het inderdaad gaat om een clanoorlog vol wrokkige, hatelijke, nijdige kritiek.

Bij slecht nieuws de boodschapper viseren, het is een strategie die niet van veel creativiteit getuigt. Deze partijleiding lijkt dus inderdaad tot weinig anders in staat dan te doen wat ze al deed. Het Latijn heeft daar een mooie afkorting voor: QED. Quod Erat Demonstrandum – wat bewezen moest worden. Dat iemand de these van Vanhengel maar eens met argumenten onderuithaalt, en uitlegt voor welk liberaal project Alexander De Croo staat. Zelfs zijn eigen mensen geloven er stilaan niet meer in. Rik Daems zal zich bij de gemeenteraadsverkiezingen in oktober niet aandienen als ‘Open VLD’, maar als ‘Leuven+’. Leer een oude rot als Daems het klappen van de zweep niet: hij associeert zich niet graag met een slap merk.

Zo herhaalt de geschiedenis zich. In september 1995 werd Herman De Croo voorzitter, outsider bij een verkiezing na het vertrek van Guy Verhofstadt, die de beloofde electorale doorbraak niet kon waarmaken. De Croo sr. had geen comprehensief liberaal verhaal maar beloofde snel succes. Dat bleef uit, en één voorzittersverkiezing later lag hij er. In december 2009 werd Alexander De Croo voorzitter, outsider bij een verkiezing na het afscheid van Bart Somers, die een electorale afgang niet wist te voorkomen. De Croo jr. heeft net zoveel over zijn liberalisme te vertellen als zijn pa. Ook hij stond voor de belofte van snel herstel. Maar eerst deed hij de regering ontploffen en vervolgens zijn eigen partij. Die blijft verder naar beneden suizen. De kans is dus groot dat ook hij er na één voorzittersverkiezing uit ligt.

Want hoe hard men in de Kamer ook blaft tegen de N-VA, hoe verwoed men in het Vlaams Parlement ook afgeeft op Kris Peeters, op één groep maakt de Open VLD met die strategie geen indruk. Op mensen die ooit liberaal stemden.

Een kind ziet dus dat er meer aan de hand is. Dat was vorige week ook de rol van Guy Vanhengel: hetzelfde als het kind in ‘De kleren van de Keizer’. Het jongentje dat als eerste roept dat de vorst in zijn blootje staat. En net als in het sprookje is de keizer de laatste die doorheeft dat de belhamel gelijk heeft. Hij leeft immers al een paar maanden in een staat van ontkenning. Vandaar ook de voorspelbare reactie van de Open VLD’ers op de demarche van Vanhengel. Zij die Alexander De Croo steunen of (nog) niet willen afvallen, deden dat hardop. Zij die vonden dat Vanhengel gelijk had, lieten hem dat persoonlijk weten. Er was nog een derde weg: die van ‘crisissen zijn uitdagingen’. Zoals Gwendolyn Rutten donderdag deed in het Kamerdebat. Tonen dat het waar is wat men over haar zegt: dat zij een van de knapste liberale politici is.

Walter Pauli