De Nieuwe Kleine Man

Ik begin te vrezen dat de vooroordelen over zelfstandigen groter zijn dan de vooroordelen over pakweg allochtonen.

In het zog van het verkiezingsdrukwerk vallen de gekste publicaties in de bus. De papierstroom valt niet langer met de sticker ‘géén reclamedrukwerk’ te temmen. De meeste doen het goed in de kattenbak, andere lees ik met stijgende verbazing.

Vorige week een verdwaalde Joods Actueel, deze week De Nieuwe Werker, het magazine van het ABVV. Eerder misplaatst dan verdwaald, want in mijn gebouw in de Antwerpse diamantbuurt huizen alleen Indische families en op rust gestelde pedagogen, van werken kun je ze niet echt verdenken.

Ikzelf ben helaas zo lang als ik me kan herinneren freelancekanonnenvlees, zelfstandig en bijgevolg hoogstens een fraudeur. Tenminste, dat gevoel krijg ik op bladzijde 9 van het ABVV-blad. ‘Bezuinigingen, neen. Fiscale fraude bestrijden, ja!’ Hebben we het over multinationals? Als ik de aangereikte methodiek zo bekijk niet echt. Zelfstandig gespuis allerhande zou in de val gelokt worden door het afnemen van een onschuldig ogende enquête over gezinsbudgetten.

U weet wel: die invuloefening waarbij mensen, oog in oog met een fraaie juffrouw, hun situatie weleens wat pimpen. Die resultaten zouden dan vergeleken worden met de officiële aangifte. O wee wie pochte over zijn reiservaring, en tegelijk armoe troef pleitte bij de fiscus. Zulke sujetten mogen voor De Nieuwe Werker een fikse upgrade van hun aanslag verwachten. 16 tot 20 miljard euro per jaar hopen ze zo te vangen.

Ik begin te vrezen dat de vooroordelen over zelfstandigen groter zijn dan de vooroordelen over pakweg allochtonen. Bovendien blijkt het uitroepen van de niet-werknemer tot malafide medemens totaal legitiem. In een rood kaderstuk wordt ervoor gepleit politiebevoegdheid te geven aan belastinginspecteurs en het bankgeheim nietig te verklaren.

Alsof dat laatste in de praktijk nog zou bestaan. Ik herinner me levendig de bespreking van mijn kappersbezoeken aan tafel met de fiscus – privacy is dezer dagen een ijdel woord. De man had drie maanden rekeninguittreksels opgevraagd (en ontvangen zonder dat ik daarvan op de hoogte werd gesteld). En ik wil er graag bij vermelden dat het gesprek echt niet over fraude ging, eerder over ongeloof hoe weinig centen er in het voorbije crisisjaar in het medialandschap te rapen vielen.

Wanneer je dan probeert te verduidelijken dat een freelancer zonder vangnet werkt, zegt zo’n man: ‘Zoek dan een job.’ Dat zeggen wel meer mensen in vast dienstverband. Ze staren zich blind op je nepvrijheid. Zulke gesprekken worden steevast kortgesloten met een variant op ‘eigen schuld dikke bult’. Het is allemaal omdat je geen baas kunt verdragen! Hoogmoed, koppigheid, onwil. Voor alle duidelijkheid: wie geen baas heeft maar klanten is knecht van vele meesters. Bovendien impliceert een ondernemingsnummer opgedrongen krijgen niet dat je hele dagen goudstukken in zakken schoffelt.

In de eerste vier maanden van 2010 gingen 3470 bedrijven failliet. Een record ten gevolge van de wereldwijde economische malaise. Het betreft hier zeer zelden grote ondernemingen. Het gros van de gefailleerden zijn mensen die al een leven lang voor zichzelf en vaak ook voor anderen een job creëren. Mensen die in 2009 hun omzet met 50 procent zagen dalen, waardoor ze van de ene dag op de andere de liefde van hun bank verloren, hun sociale lasten niet langer konden betalen en hun boekhouding gegijzeld zagen door hun onbetaalde, dure accountants. Mensen wier kind slechts 78 euro kinderbijslag waard is en niet op een vervangingsinkomen kunnen terugvallen. Vraagt iemand zich ooit af hoe deze mensen het rooien na zo’n oerknal in hun zakelijke en privéleven? Waarvan ze leven? En kom niet aanzetten met ‘ze beginnen meteen opnieuw’. Tenzij u bedoelt dat ze zolang ze niet aan een baan raken gedwongen worden sociale lasten te betalen en zelfstandig te zijn.

Daarom word ik niet goed wanneer ik zie hoe de overheid nietsvermoedende mensen in dit gevaarlijke statuut wil lokken om de werkloosheidscijfers op te smukken. Wanneer het Vlaams Ondernemerschapsbevorderend Netwerk themadagen houdt rond het stimuleren van allochtonen, kortgeschoolden, ouderen en arbeidsgehandicapten om te ondernemen. Wanneer er de goedkope kop ‘Start een zaak met 1 euro’ boven een artikel over de S-BVBA staat, een misleidende constructie die regelrecht naar persoonlijke drama’s leidt.

Wanneer banken een reclamecampagne voeren waarin ze uitpakken met de 75.000 projecten die ze financierden, met happy foto’s van bakkers en bloemschikkers. Vandaag zien we dat slechts 66,3 procent van de starters de kaap van de vijf jaar haalt; in 2008 was dat nog 76,4 procent. Alle goedbedoelde boekhoudklasjes en peptalksessies ten spijt heb je zonder kapitaal binnen de concurrentiële markt geen kans. Zelfs niet op een menswaardige oude dag.

Beste Nieuwe Werker, meer dan dat de mensheid uiteenvalt in mannen en vrouwen, rijk en arm, blank en zwart, gaapt er een mentaliteitskloof tussen zelfstandigen en werknemers. U bent zo druk bezig met het in stand houden van het archaïsche beeld van de kapitalist, de sjoemelaar met de dikke slee, de vrijgevochten libertijn, dat het u ontgaat dat de doorsneezelfstandige uw Nieuwe Kleine Man is.

Chris Van Camp

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content