Johan Van Overtveldt (N-VA)

De miskleun rond Cyprus

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

De Cypriotische crisis en de belabberde aanpak ervan door de euro-politici illustreert nog maar eens dat we nog mijlenver af zitten van echte structurele oplossingen voor de eurocrisis.

De Cypriotische crisis en de belabberde aanpak ervan door de euro-politici illustreert nog maar eens dat we nog mijlenver af zitten van echte structurele oplossingen voor de eurocrisis.

Het Cypriotische parlement zal niet, zoals aanvankelijk gepland, vandaag stemmen over het reddingsplan voor het land maar pas morgen. Er kan dus weinig twijfel over bestaan dat er een groot politiek probleem bestaat rond dat reddingsplan voor Cyprus.

Geen meerderheid, geen akkoord

Conservatief president Nicos Anastasiades die het eind vorige week bereikte akkoord met de EU en het IMF sterk verdedigt, beschikt in het Cypriotische parlement slechts over 20 van de 56 zetels. Hij moet dus steun krijgen van andere partijen en wat de socialisten en de communisten betreft, kan daar geen sprake van zijn. Geen meerderheid, geen akkoord en dus mogelijk terug naar af, voor Cyprus maar zeker ook voor de Europese leiders.

Banken levensvatbaar maken

Het reddingsplan voor Cyprus voorziet een hulppakket ter waarde van 10 miljard euro van de EU en het IMF. In ruil daarvoor moeten de depositohouders in Cyprus een stevige belasting op hun uitstaand geld betalen. Voor zij met deposito’s kleiner dan 100 000 euro gaat het om een taks van 6,75% en voor de grotere deposito’s om één van 9,9%. Deze ingreep zou ook nog eens een kleine 6 miljard euro moeten opleveren. Het hele reddingsplan slaat daardoor op een bedrag dat zo goed als even groot is als het totale BBP van het eiland. De voorziene 16 miljard euro moet vooral dienen om de door de Griekse crisis zwaar gehavende Cypriotische banken terug levensvatbaar te maken.

Russisch geld

Er zit een systemisch element aan de crisis rond Cyprus omdat het banksysteem aldaar behoorlijk vervlecht zit met het internationale bankwezen. Cypriotische banken genieten nogal uitgesproken van een light-behandeling inzake controle en reglementering. Dit kenmerk verklaart ook voor een groot stuk de massale aanwezigheid van Russisch geld, al dan niet van criminele origine, binnen het Cypriotisch bankwezen. Onder meer Europees president Herman Van Rompuy liet de voorbije uren duidelijk verstaan dat het echt wel de bedoeling was om deze “non-residents” serieus te laten betalen voor de crisis ontstaan in Cyprus. Valt er iets te zeggen voor het argument zoals verwoord door Herman Van Rompuy dan is het tegelijk ook zo, zo vernemen we in kringen van de Europese Commissie, dat belangrijke Russische depositohouders in de uren voor dat de finale versie van het reddingsplan allicht getipt worden en dus nog konden ingrijpen. De verstrengeling van Cyprus met Rusland speelt ook buiten het louter financiële. Russische topmilitairen dromen van aanwezigheid op dit binnen de Middellandse Zee erg goed gelegen eiland.

Europa speelt met vuur

Los van maffiose toestanden in en rond Nicosia naar aanleiding van dit reddingsplan, spelen de Europese instanties met het reddingsplan opgedrongen aan Cyprus zwaar met vuur. De bewering dat het inzake de taks op bankdeposito’s om een eenmalige maatregel gaat en dat het zeker niet om een precedent naar andere crisissituaties toe gaat, is ongeloofwaardig. In Cyprus geloven de mensen die kreet zeker niet want de lokale politici beloofden hen letterlijk tot enkele uren voor de jongste Europese top dat er zeker zo geen taks ging komen. Niemand laat zich wetens en willens een tweede keer belazeren en dus zal er bijna zeker een massale afhaling van gelden komen eens de banken terug openen. Het vertrouwen van de doorsnee-Cyprioot is geschokt en dat herstelt men niet zomaar.

Kapitaalvlucht

Maar ook in andere crisislanden als Griekenland, Portugal, Spanje en Italië zullen vele burgers, en zeker ook de houders van grote bankdeposito’s, nu wel eens zeer diep nadenken. Het gaat hier niet om een gewone kansafweging. Zelfs al schat men de kans op een Cypriotische taks maar in op, bijvoorbeeld, 5% of zelfs maar 1% dan nog zal men geneigd zijn voorzorgen te nemen. Men is immers a rato van de depositotaks zijn geld kwijt als de taks er toch effectief komt. Eens men er van overtuigd is dat er mogelijks zulk een taks komt, zal een meerderheid handelen. Binnen de kortste keren zitten we dan weer met massale kapitaalvlucht uit de perifere landen en is de eurocrisis weer in volle zwier. De zekerheid dat een dergelijke depositotaks er niet komt, die is alvast weg. Overal binnen de eurozone gaat men zich trouwens afvragen hoe reëel de door de overheden verleende depositogaranties wel zijn als puntje echt bij paaltje komt.

Depressie in het verschiet

De beslissingen genomen in het kader van het reddingsplan zijn ook dramatisch voor de Cypriotische economie. Op dit moment krimpt die reeds met 3% op jaarbasis en die krimp zal nu nog verder versnellen. Geschokt vertrouwen weegt op de bestedingen, zowel van consumenten als producenten. Een depressie op zijn Grieks ligt dan ook voor de Cyprioten in het verschiet en dit terwijl de werkloosheid nu al 15% van de bevolking treft. Bij de jongeren ligt het werkloosheidspercentage zelfs reeds op 30%. Het begrotingstekort situeert zich nu rond de 6% van het BBP en zal onvermijdelijk ook verder toenemen.

Jan Modaal

Men heeft de aanpak van de Cypriotische crisis maanden kunnen voorbereiden en toch slaagt Europa er in om er weer een potje van te maken. Het enige reële is een keiharde aanpak van Jan Modaal in Cyprus. Een logische en constructieve aanpak vanuit Europa had erin bestaan de Cypriotische banken – na afscheiding van de toxische activa in een bad bank – te herkapitaliseren vanuit het Europese stabiliteitsfonds (ESM) mits volledige controle van Europa op die banken (en tegelijk ook een taxatie van niet-residenten). Dat de mechanismen van dat ESM onvoldoende uitgewerkt zijn voor een dergelijke operatie kan best zijn maar dat is dan net een perfecte illustratie van het volstrekt ontoereikende beleid binnen de eurozone. Het is imemrs al maanden touwtrekken en maneuvreren rond dat ESM, zoals ESM-topman Klaus Regling recent nog scherp aan de orde stelde. De huidige politieke toplui binnen de euro zijn ofwel niet bekwaam om de crisis die nu al ruim drie jaar fors huishoudt in die eurozone onder controle te krijgen, ofwel beseffen ze de ernst van de situatie niet. De vraag rijst welke van die twee opties het meest zorgelijke is voor de burger.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content