De harde cijfers over bijzondere jeugdzorg: om koud van te worden

Wij krijgen het koud van de harde cijfers over bijzondere jeugdzorg in Vlaanderen.

In vijf jaar tijd is het aantal jongeren in de bijzondere jeugdzorg met 15 procent gestegen. De stijging zit alleen bij jonge kinderen. Eén op drie kinderen in de bijzondere Jeugdzorg vandaag is jonger dan tien jaar en leeft vaak in (kans)armoede. Dat zijn de harde cijfers. Dat zijn cijfers waar wij koud van worden. We falen collectief. We kunnen niet anders dan concluderen dat we als maatschappij te weinig doen voor deze kinderen. Verder gaan op de platgetreden paden zal deze cijfers alleen maar doen toenemen.

De jeugdhulpverlening in Vlaanderen wordt tegen 2014 daarom grondig bijgestuurd. Dat vloeit voort uit het ontwerpdecreet integrale jeugdhulp dat de Vlaamse Regering op 1 maart goedkeurde. Wanneer het decreet in werking treedt, verandert er heel wat in het jeugdhulplandschap. Zo verdwijnen de Comités voor Bijzondere Jeugdzorg en de bemiddelingscommissies en gaan de Ondersteuningscentra Jeugdzorg en een intersectorale toegangspoort van start. Uitgangspunt is dat elke jongere die een hulpvraag heeft, zo snel mogelijk en op een éénduidige manier passende hulp moet krijgen.

En dat is een hele stap in de goede richting. Maar toch zijn er ook hier nog werkpunten. Zo hebben kinderen en jongeren vandaag amper inspraak in de jeugdzorg. Er is geen vorm van participatie. En niets is zo nefast voor een jongere en zijn omgeving om het bos niet door de bomen zien, geen eigen zeg te hebben in datgene wat, in hun plaats, beslist wordt.

Wij stellen voor om te werken met een trajectbegeleider of lifecoach. Een vertrouwenspersoon die de jongere doorheen de ganse hulpverlening begeleidt en opvolgt zodanig dat de jongere niet iedere keer opnieuw zijn of haar hele verhaal hoeft te vertellen en iemand heeft waarop hij of zij kan vertrouwen. En ook: installeer een advies-en klachtenbureau. Hier kunnen de cliënten maar ook hulpverleners terecht met hun vragen, zij geven ondersteuning bij klachten- en of bezwaarprocedures, adviseren instanties in de jeugdzorg.

En ten slotte: hou de drempel laag. Als jongeren weten dat ze op vrijwillige basis, samen met een hulpverlener op zoek kunnen naar een oplossing voor hun probleem verkleint de stap naar hulp. Zorg er voor dat de hulpverlener ongedwongen recht op jeugdhulp kan garanderen zonder dat hij of zij ook nog rechter dient te spelen.

We lanceren een oproep naar alle betrokken actoren om deze principes om te nemen in het decreet Integrale Jeugdhulp. Wij zijn ervan overtuigd dat vandaag investeren in jeugdzorg, rendement betekent in de toekomst. Want waar denkt u dat de (kans)arme jongeren van 10 jaar geleden, nu als jongvolwassene vaak terug te vinden zijn? Wat is de uitkomst of het toekomstperspectief voor jongeren die nu niet op de juiste manier hulp aangeboden krijgen?

Het is toch onze plicht om de meest kwetsbare kinderen te helpen in plaats van hun toekomst nog eens bijkomend te bezwaren? Het is onze plicht jongeren een extra kans te geven via de nodige participatie, inspraak, voldoende laagdrempelige en vrijwillige hulpverlening.

Bart Van Malderen is fractieleider van de SP.A in het Vlaams parlement. Else De Wachter is Vlaams volksvertegenwoordiger en voorzitter van de commissie Jeugdzorg.