Ludo Bekkers

De fotograaf en de architect

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Wie het werk van Le Corbusier wil kennen moet bij Lucien Hervé te rade gaan.

Architectuurfotografie is een vak apart en moeilijk bovendien. Het belangrijkste probleem is van technische aard. Een professionele camera is een vereiste met speciale lenzen in voorraad. Een gebouw is uiteraard verticaal en met een gewone lens vallen de zijlijnen naar binnen (of naar buiten) zodat de foto nooit de werkelijkheid weergeeft. Aangepaste apparatuur verhelpt daar aan.

Om die klip te omzeilen gaan veel fotografen interpreteren. Ze nemen het gebouw als voorwendsel voor creatieve en artistieke hoogstandjes en dan gaat het meer om de intenties van de fotograaf dan om een concrete weergave van architectuur. Dat kan van belang zijn als documentatie en als informatie maar daarvoor moet de fotograaf alleen maar zijn vak kennen, punt uit.

Uitzonderlijk komt het voor dat er iemand opstaat die beide visies kan combineren en foto’s maakt die wat te vertellen hebben over het gebouw en de fotografie én dat doen op een uitgesproken esthetische manier.

Zo iemand was Lucien Hervé (1910-2007), met zijn Hongaarse naam Làszlo Elkàn, die een bewogen leven achter de rug had voor hij koos voor de camera. Hij studeerde aan de kunstacademie in Wenen, trok rond de jaren dertig van de vorige eeuw naar Parijs, werkte er in de mode branche en werd militant lid van de communistische partij. Ondertussen genaturaliseerd werd hij in 1939 gemobiliseerd en aangesteld tot militair fotograaf. In Duinkerken werd hij al in 1940 krijgsgevangen genomen, belande in de gevangenis, ontsnapte en werd actief in het Franse verzet onder de naam Lucien Hervé. Na de bevrijding koos hij voor een heel ander leven en werd medewerker aan diverse kunsttijdschriften. Tot een redacteur van het blad “Plaisir de France” hem de hint gaf om in Marseille eens te gaan kijken naar het woningcomplex “l’Unité d’Habitation” van Le Corbusier.

Ook de Franse dominicaan Père Couturier die ijverde voor een moderne hedendaagse religieuze kunst wees hem op de architect. Het bezoek aan Marseille werd een ramp en een succes, naargelang men de zaken bekijkt. Het tijdschrift weigerde de foto’s (650 in één dag geschoten) maar Le Corbusier, aan wie hij dubbels bezorgde, was razend enthousiast. “Je hebt de ziel van een architect, kom me snel opzoeken want al veertig jaar ben ik op zoek naar een goede fotograaf die architectuur kan uitdrukken”. En zo ontstond een samenwerking die zou duren tot het overlijden van de architect in 1965.

Hervé heeft ook samengewerkt met Alvar Aalto en Oscar Niemeyer. Behalve portretten van Le Corbusier maakte hij er ook van Piet Mondriaan, Làszlo Maholy-Nagi en Alexander Rodchenko wier oeuvre hij met aandacht volgde. Hun uitgesproken geometrische vormentaal en abstractie herkende hij in het werk van Le Corbusier. Behalve de Unité d’Habitation in Marseille heeft hij zowat alle realisaties van Le Corbusier in beeld gebracht, de kapel Van Ronchamp, het urbanistisch project in Chandigar (India), de cité universitaire van Parijs en zovele andere. Wie het werk van de architect wil kennen moet bij Hervé te rade gaan.

Wat maakt nu zijn fotowerk zo interessant. Hij streefde ongetwijfeld een esthetisch model na maar tegelijk zocht hij naar een analytische visie. Hij découpeerde een gebouw in fragmenten die inzicht gaven in de schoonheid ervan. Hij zocht naar invalshoeken die de architectuur niet alleen tot haar recht deed komen maar er een dimensie aan toevoegde. Zonder de structuren er van te verwaarlozen gebruikte hij die om een eigen vormentaal te ontwikkelen. Het zijn niet uitsluitend mooie beelden maar ze verraden nooit de opvatting van de architect. Dat maakt hem tot een unieke persoonlijkheid in de architectuurfotografie.

Ludo Bekkers
Tentoonstelling “Le Corbusier by Lucien Hervé”. Brussel, Keitelman Gallery, Van Eyckstraat 44. Nog tot 13 juli.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content