Johan Van Overtveldt (N-VA)

De Duitse vertwijfeling rond de euro

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

Officieel staan de Duitse beleidsmensen nog altijd pal achter de euro. De discussie rond de plannen van Mario Draghi wijst op een veel subtielere realiteit.

Het plan Draghi staat vandaag centraal in zowat alle discussies rond de eurocrisis. De Italiaanse voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) zorgde voor euforie op de financiële markten door begin augustus aan te kondigen dat de ECB alles zou doen om de euro te redden en dat “believe me, it will be enough”. Het is nu alle hens aan dek voor de ECB-voorzitter om zijn forse belofte om te zetten in navenant beleid.

De nuance van Mario Draghi’s boodschap ging echter grotendeels verloren. Draghi klonk immers duidelijke voorwaarden vast aan de bereidheid van zijn instelling om over te gaan tot interventies op de obligatiemarkten gericht op het laag houden van de rentelasten voor noodlijdende landen. Meer bepaald dienden landen eerst een vraag tot hulp te richten aan het Europees stabiliteitsfonds (ESM), met dit ESM een saneringsprogramma te onderhandelen en dit dan vervolgens strikt na te leven. Als het ESM dan op de primaire markt van de obligaties (nieuwe uitgiftes) intervenieerde, zou de ECB dat gaan doen op de secundaire markt (handel in bestaande obligaties).

De Bundesbank, de Duitse centrale bank, liet onmiddellijk nadat Draghi zijn idee lanceerde reeds zeer kritische geluiden horen en blijft dat doen. In haar gisteren gepubliceerd Maandrapport neemt de Bundesbank opnieuw een erg weigerachtige houding aan ten aanzien van “Draghi-interventies”.

Ondertussen spraken diverse Duitse beleidsverantwoordelijken zich wel uit voor de plannen van Mario Draghi. Alhoewel, het is veel correcter te stellen dat die Duitse leiders zich openlijk schaarden achter het beleid van de ECB. Het gaat hier om een belangrijke nuance. Bondskanselier Angela Merkel deed dat, net als haar minister van Financiën Wolfgang Schäuble en Jörg Asmussen, het Duitse lid van het directiecomité van de ECB. Elk van deze Duitse tenoren benadrukt dat interventies enkel kunnen onder strikte voorwaardelijkheid zoals onder meer de aanvaarding van een ESM-saneringsprogramma.

Mario Draghi bouwde ook die voorwaardelijkheid in zijn originele voorstellen in maar deed dat naar Duitse smaak te schoorvoetend. De Duitsers vertrouwen Draghi niet echt, zo blijkt duidelijk uit informele gesprekken in Berlijn en Frankfurt. Meer bepaald vrezen de Duitsers dat Draghi zal toegeven aan de druk van de regeringen van vooral Spanje en zijn thuisland Italië en finaal zal overgaan tot veel minder voorwaardelijke interventies op de obligatiemarkten.

Zulk een gang van zaken wil niemand in Duitsland, vandaar de nadruk die Duitse beleidsmensen steeds weer leggen op de strikte voorwaardelijkheid voor mogelijke interventies vanwege de ECB. Blijkbaar veel meer dan anderen vrezen Duitsers dat massale interventies vanwege de ECB de daadkracht van de betrokken regeringen al te zeer zal aantasten. De Bundesbank geniet naar goede Duitse gewoonte het voorrecht om zich als meest uitgesproken vertolker van deze Duitse angsten te mogen opwerpen.

Het duw- en trekwerk rond de intenties van Mario Draghi illustreren treffende de ambiguïteit van de Duitse houding ten aanzien van de euro. Officieel staan alle Duitse beleidsverantwoordelijken pal achter de euro. In de realiteit heerst vertwijfeling.

Zeker in Berlijn en Frankfurt weet men pertinent dat het huidige eurohuis fatale constructiefouten bevat. Aan die constructiefouten verhelpen, vereist een ganse rist van ingrepen die veelal belangrijke transfers van nationale bevoegdheid naar het Europese niveau inhouden. Dit ligt in veel eurolidstaten zeer moeilijk en brengt bovendien het democratisch deficit van de Europese gedachte staalhard aan de orde.

Last but not least beseft men zeker in Duitsland dat alle heisa rond de plannen van Mario Draghi ten gronde niks verandert aan de prangende europroblematiek.

Tegelijk willen de Duitsers absoluut niet de geschiedenis ingaan als de grafdelvers van de euro. Zeker de politieke elite in Berlijn wil er alles aan doen om op dit vlak de schijn hoog te houden. Geldt dat hoe langer hoe minder voor de jongere generatie van politici, voor mensen als Angela Merkel vormt het beladen verleden van Duitsland nog altijd een realiteit die haar invloed uitoefent op beleidsbeslissingen.

Hamvraag is hoe lang het nog duurt vooraleer de Duitse beleidsverantwoordelijken zichzelf compleet vastrijden in deze complexe evenwichtsoefeningen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content