De draaglijke lichtheid van het pensioenprotest

Het protest tegen de hervormingen in de regeling voor de overheidspensioenen lokt op zijn beurt scherp protest uit. Tegelijk neemt ook het protest toe van de rest van de bevolking tegen de manier waarop de vakbonden de zaak aanpakken.

Zoals zo vaak is de discussie niet eenvoudig of eenduidig. Het staat buiten kijf dat de hervormingen van minister Van Quickenborne de overheidspensioenen minder genereus maken dan ze voorheen waren. Onvermijdelijk lokt dit protest uit. Niemand levert met plezier in. Tegelijk mag het nu toch wel voor iedereen duidelijk zijn dat er inzake de overheidspensioenen echt iets fundamenteels diende te gebeuren. De cijfers die het Rekenhof gisteren publiceerde over de explosieve stijging van de pensioenen in de ambtenarij mogen gelden als de ultieme bevestiging van deze sedert lang bekende trend.

In het felle debat dat vandaag woedt, komen enkele erg belangrijke elementen niet of nauwelijks aan bod. Zo is er het thema van de perequatie. Het principe van de perequatie is dat overheidspensioenen niet enkel stijgen in lijn met de indexverhogingen die zich voordoen maar ook in lijn met de stijging van de reële lonen welke de werkende ambtenaren te beurt vallen. Dit mechanisme van automatische verhoging van de pensioenen bestaat niet in de privé-sector.

Het principe van de perequatie gaat terug tot het midden van de 19de eeuw. Het werd ingesteld omdat de ambtenarenlonen systematisch lager bleken te liggen dan de lonen in de privé sector. Via de perequatie werd er dan voor gezorgd dat de ambtenaren via hun pensioen minstens een stuk van dat loonnadeel uit de actieve periode terug konden recupereren.

Wat blijkt nu vandaag? Dat er van een loonnadeel in de overheidssector helemaal geen sprake meer is, integendeel zelfs. Een recente studie van de Nationale Bank geeft immers aan dat het netto-uurloon van de overheidsambtenaren 1,7% hoger ligt dan het netto-loon in de privé-sector. Er is dus vandaag geen enkele reden meer om de perequatie in stand te houden, integendeel: er is vandaag duidelijk sprake van discriminatie van de werknemers uit de privé-sector. Toch laat de hervormingstrein van Van Quickenborne het heilige huisje van de perequatie overeind staan. Het is dan toch niet allemaal kommer voor de ambtenaren en hun pensioen.