De aanval op nachtwinkels

Er lijkt de laatste tijd wel een hetze te zijn ontstaan rond nachtwinkels.

Eerder kwam de aanval al op gang in Leuven bij monde van burgemeester Louis Tobback, die met verregaande regulering de “wildgroei aan nachtwinkels” in de stad wou tegengaan. De doelstelling was expliciet om een derde van deze winkels zo snel mogelijk tot sluiting te dwingen. Ze werden gezien als veroorzakers van overlast, en vooral ook “oneerlijke concurrentie” voor cafés. Dat de mensen die deze nachtwinkels uitbaten zo hun broodwinning verliezen was geen overweging.

Dergelijke voorstellen worden wel vaker door het stadsbestuur van Tobback geformuleerd, en hoewel het veel studenten tot enorme ergernis dreef, verbaasde dit voorstel niemand nog echt. Het stadsbestuur heeft immers al meerdere malen de regelgeving veranderd en strenger gemaakt op korte tijd. Zo vaak dat het op geregisseerde pesterij begint te lijken.

Nu wordt er nog een schepje bovenop gedaan op het federaal niveau. Open VLD Senator Bart Tommelein geraakt nu ook betrokken bij wat steeds meer op een hetze lijkt. Hij stelt nu voor om de verkoop van alcohol na 12 uur ’s nachts in nachtwinkels federaal te verbieden. Wederom duiken dezelfde argumenten op: overlast, “oneerlijke concurrentie”, “gebrek aan verantwoordelijkheid”. Bizar dat dit voorstel van de Open VLD komt, want het is op zowat alle vlakken totaal antiliberaal.

Bart Tommelein stelt dat “de vrijheid van anderen eindigt waar die van anderen of overlast begint”. Maar in dit geval wordt de hele relatie tussen vrijheid en verantwoordelijkheid totaal verward. Het feit dat een nachtwinkel alcohol aanbiedt schaadt op zich de vrijheid van niemand. Als iemand alcohol consumeert en daardoor ’s nachts overlast of ongelukken veroorzaakt, dan is dat op de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de persoon die consumeert en niet de verantwoordelijkheid van de nachtwinkel. Of die van het café! Dat is de kern van individuele verantwoordelijkheid. Daarom is het ook niet mogelijk om door het louter verbod op alcoholverkoop door nachtwinkels na een bepaald uur overlast tegen te gaan.

De echte verantwoordelijken, de amokmakers, worden op deze manier niet gestraft. Men kan altijd nog op café. Maar de nachtwinkel wordt wel hard aangepakt. Als we de redeneringen van Tobback en Tommelein doortrekken dan zouden we de cafés minstens even hard moeten aanpakken. Die veroorzaken immers ook veel overlast voor omwonenden, en niet alleen door de verkoop van alcohol. Maar daar is uiteraard geen sprake van, want de cafés moeten beschermd worden tegen de slechte uitbaters van nachtwinkels.

Dat leidt ons naar de zogezegd “oneerlijke concurrentie”. Dit begrip is totale nonsens en wordt aangehaald om een bepaald deel van de middenstand te bevoordelen ten opzichte van een ander deel. Want stel uzelf de vraag: is de traiteur of supermarkt die goedkope kant-en-klare gerechten aanbiedt “oneerlijke concurrentie” voor restaurants? Moeten zij ook aan banden gelegd worden? Wat is er nu verkeerd aan als men na middernacht een gezellige avond met vrienden thuis wil voortzetten met nog een laatste fles wijn die men koopt in de nachtwinkel om de hoek? Moet de overheid deze mensen werkelijk verplichten om dan op café te gaan als men nog een glaasje wil drinken? Wat blijft er nog over van de vrije markt als iedere groep zelfstandigen concurrentie van een andere groep kan uitschakelen door overheidsinterventie? En dat enkel omdat zij bij de politiek of bevolking meer sympathie genieten.

Het is frustrerend dat dergelijke voorstellen moeten komen van de Open VLD, zeker voor liberale jongeren en studenten die vaak op nachtwinkels rekenen. Er worden dan wel opgeblazen visiecongressen georganiseerd, maar de liberale reflex om overheidspesterij te bestrijden is hier wel heel ver zoek. Sterker nog, de overheidspesterij wordt door de Open VLD zelf op poten gezet. Het blijft maar de vraag in welke mate men nog werkelijk de eigen waarden serieus neemt als men aan populistisch politiek gewin kan doen. Het staat alleszins vast dat men met dergelijke maatregelen een heleboel oprechte liberalen in dit land totaal vervreemdt.

Gilles Verstraeten (Voorzitter Leuven) Caroline Sneyers (Voorzitter Brussel) Lawrence Vanhove (Voorzitter Gent) Roel Van Eetvelt (Voorzitter Hasselt) Thomas Laermans (Voorzitter Antwerpen) Michiel Rogiers (Voorzitter Nationaal) Liberaal Vlaams StudentenVerbond