Communisten moeten kapitalisme redden

Op de dag dat de beurzen gesloten bleven en we opnieuw de illusie koesterden naar adem te kunnen snakken, deelde ratingbureau Standard & Poor’s de hardste klap uit door de VS hun status van ‘meest kredietwaardige schuldenaar ter wereld’ te ontnemen.

Als één gebeurtenis van de voorbije week het potentieel heeft om over duizend jaar nog de geschiedenisboeken te halen, is dat ongetwijfeld de ontdekking van stromend water op de planeet Mars. Maar de eerstvolgende dertig jaar zal het historisch gewicht van die vondst wel in de schaduw blijven van wat velen al aanvoelen als de ondergang van de wereldeconomie.

Nauwelijks een week geleden dachten we allemaal opgelucht te mogen ademhalen, toen president Obama op de valreep aankondigde dat Republikeinen en Democraten het eens geraakt waren over de aanpak van de Amerikaanse schuld en begroting. Maar toen de dag daarna bleek hoe somber de Amerikaanse ondernemers zijn over de toekomst, was meteen ook het R(ecessie)-woord terug van weggeweest. De beurzen, die toen al een paar dagen voorzichtig naar beneden klauterden, verloren hun houvast en gingen dagenlang in vrije val. Zelfs de beste aandelen werden tegen ‘zotte prijzen’ het raam uitgekieperd.

In Europa bleek dat de markten niet het geduld en het vertrouwen opbrengen om te wachten tot september of oktober, als technici uitgezocht zullen hebben hoe de beslissingen van de Euro-top van 21 juli concreet uitgevoerd moeten worden. Wars van alle overeengekomen besparingsplannen (Italië, Spanje, Portugal, Griekenland, Ierland), van alle toegezegde noodhulp en van het versterkte noodfondsmechanisme, bleven obligatiehouders in alle landen die geen AAA-rating kunnen voorleggen de uitgang zoeken.

En ten slotte, op de dag dat de beurzen gesloten bleven en we opnieuw de illusie koesterden naar adem te kunnen snakken, deelde ratingbureau Standard & Poor’s de hardste klap uit door de VS hun status van ‘meest kredietwaardige schuldenaar ter wereld’ te ontnemen. Wat dat op de wereldbeurzen teweeggebracht zal hebben tegen dat u dit stukje onder ogen krijgt, weten we niet op het ogenblik dat we het schrijven. Maar veel goeds zal het niet zijn.

Want de downgrading van de Amerikaanse obligaties trekt een groot deel van de financiële markten het tapijt onder de voeten weg. Dat de Amerikaanse schuld zo groot is, komt immers niet alleen omdat de Amerikanen zo ongegeneerd meer uitgeven dan ze verdienen, maar ook omdat de rest van de wereld vragende partij is voor hun schuldpapier. Omdat het behoorlijk rendeert én superveilig is. En vooral: omdat er genoeg van is voor iedereen. Voor 7000 miljard euro namelijk! Duits papier is natuurlijk ook prima, maar die markt is nauwelijks goed voor 1200 miljard euro. Ook andere uitgevers van goed papier (Canada, Zweden, de EIB, Microsoft) blijven veel voorzichtiger dan de Amerikanen met het aanmaken van schulden. Om nog te zwijgen van de Zwitserse frank. De plotselinge liefde voor die munt bleek vorige week meteen levensbedreigend voor zo’n klein landje; door de forse prijsopstoot van hun munt zagen Zwitserse bedrijven stante pede hun export opdrogen. Er is met andere woorden op korte termijn weinig alternatief voor de Amerikaanse obligaties. De houders ervan kunnen maar beter leren leven met net iets minder zekerheid. Want vluchten kan niet meer.

Intussen blijft het natuurlijk de reële economie waarvan de gezondheid al de rest zal moeten optrekken. In het stukje hiernaast denkt Danny Reweghs dat het vooral de Chinezen zullen zijn die als reddende engel optreden zodra de inflatievrees wegebt. Of hoe het nu de communisten zijn, in wie het moderne kapitalisme de ultieme strohalm ontwaart.

Luc Baltussen