Zes schrijvers boycotten PEN-prijs voor Charlie Hebdo

Peter Carey © REUTERS
Rudi Rotthier

De toekenning van de Amerikaanse PEN-prijs voor moed en vrijheid van meningsuiting aan het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo zorgt voor commotie in de VS. Zes bekende schrijvers zullen de gala-uitreiking boycotten. Salman Rushdie, een gewezen voorzitter van PEN, noemt de boycot “vreselijk verkeerd”.

The New York Times bracht het nieuws dat zes prominente auteurs, los van elkaar, besloten hebben de prijsuitreiking aan (de overlevenden van) Charlie Hebdo te boycotten. Het gaat om Peter Carey, Michael Ondaatje, Francine Prose, Teju Cole, Rachel Kushner en Taiye Selasi. Kushner hekelde in de krant de “culturele onverdraagzaamheid” van het magazine en “een geforceerde seculiere visie”.

Peter Carey, die een e-interview met de Times voerde, schreef: “Een gruwelijk misdrijf werd begaan, maar was dit een zaak van vrijheid van meningsuiting waarover PEN-Amerika zelfgenoegzaam mag zijn? Dit alles wordt gecompliceerd door de klaarblijkelijke blindheid van PEN voor de culturele arrogantie van de Franse natie, die haar verplichtingen tegenover een een groot en machteloos deel van haar bevolking niet erkent”.

‘Nooit gedacht’

Twee islamisten pleegden begin januari een aanslag tegen het satirische tijdschrift Charlie Hebdo. Daarbij kwamen twaalf mensen om het leven. Charlie Hebdo werd een doelwit omdat het veelvuldig (ook) religie bespot, en cartoons van Mohammed publiceert.

PEN, de internationale organisatie van schrijvers, toonde zich verrast door de aankondiging van de zes leden. “We weten allen dat het een, in een aantal opzichten, controversiële beslissing was”, zei PEN-president Andrew Solomon, die vorige maand in functie kwam. “Maar ik had nooit gedacht dat dit thema dergelijke bedenkingen bij deze bijzondere auteurs zou kunnen opwekken”.

‘Op zoek naar karakter’

Salman Rushdie reageerde scherper, in de krant en via Twitter. “Vreselijk verkeerd”, noemde hij de boycot. “Als PEN als organisatie van de vrijheid van meningsuiting niet eens de mensen kan verdedigen en kan herdenken die vermoord zijn omdat ze tekeningen maakten, dan is de organisatie haar naam niet waardig”. Rushdie moest jarenlang ondergedoken leven nadat de Iraanse geestelijke leider Khomeiny op valentijnsdag 1989 een fatwa (religieus doodvonnis) tegen hem uitsprak. Aanleiding voor de fatwa was het boek De Duivelsverzen, waarin Rushdie vragen opwerpt rond geopenbaarde religie.

Rushdie is naar eigen zeggen bevriend met Carey, die twee keer de Booker Prize won, en met Ondaatje, vooral bekend van het verfilmde The English Patient.

“Wat ik aan Peter en Michael en de anderen wil zeggen is: ik hoop dat nooit iemand jullie komt belagen”.

“Zes auteurs op zoek naar een beetje karakter”, werd dat minder diplomatisch op Twitter, plus “Gewoon 6 watjes” (hij nam later het woord “pussy” terug).

Doonesbury

De aanslag tegen Charlie Hebdo leidde in de VS tot heftige debatten.

Twee weken geleden veegde de bekende striptekenaar Garry Trudeau (van de Doonesbury cartoon) de vloer aan met zijn collega’s van Charlie Hebdo. Tijdens een ceremonie waarop hij zelf een prijs ontving, hekelde Trudeau het blad als racistisch. “Door naar beneden te slaan, door een machteloze minderheid aan te vallen met vulgaire tekeningen die dichter bij graffiti staan dan bij cartoons, komt Charlie terecht in het rijk van de haatpraat.” Trudeau, die naderhand het verwijt kreeg dat hij de slachtoffers postuum nog eens terdood veroordeelde, werd in zijn eigen blad, The Washington Post, van antwoord gediend door striptekenaar Ann Telnaes.

“Als ik dan toch fout moet zijn, ben ik liever fout in de richting van vrije meningsuiting”, schreef ze. “De echte vraag is: als iemand, een schrijver, of een cartoonist of wie dan ook in een uiting van vrije mening een groep beledigt, moeten we dan de gewelddadige reacties op de een of andere manier verklaren of begrijpen? Mensen sterven niet omwille van een tekening, ze sterven door de gewelddadige reactie op die tekening. Trudeau stelt dat ‘op een bepaald punt vrije meningsuiting zijn eigen soort van fanatisme wordt’. Wel, ik dood ten minste niemand omwille van mijn fanatisme”.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content