Wojciech Kuczok – Schimmering

In 2003 maakte de Poolse schrijver Wojciech Kuczok furore met zijn debuutroman Beerput. Nu is er een vervolg. Kuczoks Schimmering is de ietwat cryptische titel van een verhalenbundel die zich inderdaad afspeelt in een kring of ring van schimmen.

In 2003 maakte de Poolse schrijver Wojciech Kuczok (°1972) furore met zijn debuutroman Beerput. Nu is er een vervolg. Kuczoks Schimmering is de ietwat cryptische titel van een verhalenbundel (2004) die zich inderdaad afspeelt in een kring of ring van schimmen.

In ‘Dokter Fust’ komt een therapeut postuum aan het woord. Hij is vermoord door zijn buurman, die ook zijn klant was. Maar je hebt niet de indruk dat de psychoanalyticus zijn eigen dood als een ongeluk ervaart. Integendeel, vanuit het schimmenrijk bespot hij zijn moordenaar: ‘Je hebt nog zo veel leven voor je, buurman. Je weet niet wat je moet missen.’

Ook het verhaal ‘interludium (F. Ch. op. 28 nr. 18)’ is het relaas van een dode vrouw. Ze haatte haar man zozeer dat ze de ziekte, waaraan ze bezweken is, ooit als een geschenk aanvaardde. Ze spreekt haar echtgenoot in de slotregels zo aan: ‘Pas na de dood kwam ik weer tot leven. Nu kan ik met mijn hele ziel ademhalen. Ik zal niet toestaan dat je mij dit ontneemt.’ Consequent wenst ze haar man – wat een vervloeking! – het eeuwige leven toe.

Wie Beerput kent, zal niet verbaasd zijn over de rauwe toon die Kuczok (°1972) ook in Schimmering aanslaat. ‘Kalverdansen’ opent met een drastische zin: ‘Op een dag legde mijn moeder halverwege de soep haar lepel weg, veegde met een servet haar mond af en zei tegen vader: “Ons huwelijk is voorbij.”‘

Voor de ouders is het kind alleen nog een speelbal die ze aan elkaar doorgeven, ‘alsof ze haast maakten om me mijn kindertijd af te nemen. Alsof ze niet wisten dat ze zelf bezig waren zich van het leven te beroven.’

Maar er zitten ook tedere tinten in deze lugubere bundel, waarin enkele knappe verhalen staan. De vertelling ‘Schimmering’ speelt zich af op de grens tussen leven en dood. Een man is de mening toegedaan dat zijn vrouw ziek is, maar in haar versie zijn ze beiden al dood: ‘Ik wist waar de foto’s van onze begrafenissen lagen; hij hoefde maar even in de lade te gaan snuffelen.’

Piet de Moor