Vrijmetselarij: ‘Complotdenken slaat nergens op’

Een belangrijk boek over de vrijmetselarij wordt opnieuw uitgegeven.

Met De kinderen van Hiram, een groot boek over de vrijmetselarij, scoorde de Brugse historicus Andries Van den Abeele twintig jaar geleden met 20.000 verkochte exemplaren een echte bestseller. Van den Abeele is zelf geen vrijmetselaar, maar kreeg zowel binnen als buiten de loges veel lof voor zijn boek. Terecht. Voor wie de Belgische situatie beter wil leren kennen, is het de beste kennismaking denkbaar. Dat van De kinderen van Hiram deze maand een nieuwe editie verschijnt, is dan ook goed nieuws.

Is er veel veranderd de afgelopen twintig jaar?

Andries Van den Abeele: In België niet. In de Franse vrijmetselarij worden enorme ruzies uitgevochten, vooral over organisatorische en financiële kwesties, maar in België gaat het zijn gezapige gangetje. Ook qua rekruteringskracht is er niet veel veranderd. België telt in totaal ongeveer 30.000 vrijmetselaars. Er komen elk jaar een paar honderd vrijmetselaars bij, maar er haken elk jaar ook mensen af.

Kan het lidmaatschap je carrière vooruit helpen?

Van den Abeele: Ik heb altijd gedacht van niet. Maar vrijmetselaars zelf zeggen mij dat het nog wél speelt. In het onderwijs en de magistratuur kan het je naar verluidt nog helpen.

U bent geen complotdenker. In tegenstelling tot wat sommigen beweren, is Operatie Kelk volgens u bijvoorbeeld geen strijd van de loge tegen de kerk. Van den Abeele: Nee, dat soort complotdenken slaat volgens mij nergens op. Het is een veel te gemakkelijke dooddoener. Het is mogelijk dat een aantal vrijzinnige magistraten het op de kerk gemunt hebben. Maar dat heeft dan niets met vrijmetselarij te maken. De vrijzinnigheid is veel breder dan de vrijmetselarij.

Wordt de strijd tegen de islam vanuit de loges gestuurd? De prominente islambasher Wim Van Rooy is bijvoorbeeld een bekend vrijmetselaar. Van den Abeele: Ook dat hangt volgens mij vooral samen met de vrijzinnigheid, meer dan met de vrijmetselarij. In die kringen is de kritiek op de islam de afgelopen jaren inderdaad gegroeid. Dat is begrijpelijk: als je kritiek hebt op de kerk, moet je zeker kritiek hebben op de islam. Bepaalde waarden, zoals de gelijkheid van man en vrouw, moeten worden verdedigd.

De meeste loges zijn nog altijd exclusief mannelijk. Qua emancipatie van de vrouw zijn vrijmetselaars toch geen haar beter dan moslims? Van den Abeele: Dat is juist. Maar daar komt verandering in. In Frankrijk is die exclusieve mannelijkheid vorig jaar opgeheven. Ik verwacht dat ons land daarin spoedig zal volgen.

Speelt de loge nog een rol in de Belgische politiek? Van den Abeele: In Wallonië nog wel, denk ik. Daar kan lidmaatschap helpen om benoemd te worden in kabinetten of administraties. In Franstalig België zijn meer prominente politici vrijmetselaar: Elio Di Rupo, Didier Reynders, Louis en Charles Michel… Bij het schandaal rond de sociale huisvestingsmaatschappijen in Charlerloi nam de helft van het schepencollege ontslag – bijna allemaal vrijmetselaars. Die verwevenheid bestaat in Vlaanderen niet meer. (Joël De Ceulaer) Andries Van den Abeele, De kinderen van Hiram, Roularta Books