Topjournaliste Viola Herms Draht vermoord

Viola Herms Draht, de ‘grande dame’ van de Duitse journalistiek is dood. De 91-jarige Düsseldorferin werd in Georgetown, Washington, blijkbaar vermoord door haar man, Gero Muth, een oplichter die ten onrechte beweerde een brigadegeneraal in het Iraakse leger te zijn.

Viola Herms Draht werkte van 1975 tot 2002 vanuit Washington voor het Duitse ‘Handelsblatt’ en schreef voor ‘The Washington Post’ commentaren over buitenlandse en veiligheidspolitiek. Ze was niet alleen verslaggeefster, ze dacht ook na over politiek. Ze startte haar carrière als schrijfster van theaterstukken toen ze achttien was.

Lang voordat van de Duitse vereniging sprake was, ontwikkelde Herms Draht in het essay ‘The Reemergence of the German Question’ de onderhandelingsformule 2 plus 4. Volgens dat model zouden de beide Duitse staten en de grote overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog (Amerika en Rusland) overleg moeten plegen over een mogelijke vereniging van West- en Oost-Duitsland.

Toen Herms Drath in 1988 haar essay aan de ‘American Foreign Policy Newsletter’ aanbood, was de redactie van dat blad in dubio. In die tijd leek de Duitse vereniging nog bijzonder ver weg en irreëel.

Maar uiteindelijk werd het essay in oktober 1988 toch gedrukt. Herms Draht was erg blij met wat ze toen haar ‘coup’ noemde. Een jaar later viel de Berlijnse Muur. En zie, de onderhandelaars gebruikten inderdaad het 2 plus 4-model dat Herms Draht had aangeprezen. Sindsdien werd de journaliste als visionair gelauwerd.

In 1976 had Viola Herms Draht, die graag opzichtige hoeden droeg, een opzienbarende biografie geschreven over ex-Bondskanselier Willy Brandt. In ‘Prisoner Of His Past’ gaf de journaliste ook pikante details over het privéleven van de SPD-politicus, iets wat destijds nog shockeerde. Maar voor haar biografie oogstte ze alleen maar lof.

Norman Mailer prees het boek als het beste werk dat ooit over Brandt verschenen was en Henry Kissinger, de Amerikaanse ex-minister van Buitenlandse Zaken, noemde de biografie verplichte lectuur. Herms Draht ging in die tijd ook deel uitmaken van de zogenaamde Kissinger-ronde van het ‘National Committee on American Foreign Policy’. Daar discussieerde ze in de jaren tachtig met de groten der aarde over buitenlandse politiek. Bush senior en Kissinger raadpleegden haar graag over Europese kwesties.

Het grote thema van Viola Herms Draht was de transatlantische samenwerking. Vlak na de oorlog had ze kennisgemaakt met de Amerikaanse kolonel Francis Draht, met wie ze uit het vernielde Berlijn naar Amerika vertrok. Daardoor was ze goed op de hoogte van de zogenaamde luchtbrugoperatie: toen West-Berlijn in 1948/49 door de Sovjets geblokkeerd werd, bevoorraadden de Amerikanen de verdeelde Duitse stad gedurende elf maanden vanuit de lucht.

Een monument in het Berlijnse Tempelhof herinnert aan die spectaculaire Amerikaanse interventie. ‘Destijds werd het fundament voor het transatlantische partnerschap gelegd, ‘ aldus Viola Herms Draht in 2009, toen de zestigste verjaardag van de luchtbrug werd herdacht. Ze was ervan overtuigd dat de brug een belangrijke stap was naar West-Duitslands lidmaatschap van de NAVO.’

Het einde van de topjournaliste is tragisch. Ze werd enkele dagen geleden in haar woning in Georgetown-Washington kennelijk vermoord door haar tweede man, de veertig jaar jongere Gero Muth, die ook van Duitse herkomst is. De autopsie toonde aan dat Herms Draht werd gewurgd. Zoals het ernaar uitziet had Muth, die het lijk van zijn vrouw ‘vond’, het op de erfenis gemunt.

Achteraf bleek dat de journaliste sinds 1992 al verschillende keren op de politie een beroep had gedaan omdat haar man haar bedreigde, sloeg en in haar eigen huis gevangen hield. Uiteindelijk liet ze de klacht tegen haar man vallen omdat ze niet tegen haar eigen echtgenoot wilde procederen. Die inschikkelijkheid is haar op hoge leeftijd noodlottig geworden.

Piet de Moor