De omzet in de Nederlandse Boekenweek zal fors zijn teruggelopen. Maar aan de bejubelde Tom Lanoye heeft dat niet gelegen.
De definitieve cijfers van de Boekenweek, die gisteren zijn laatste dag beleefde, moeten nog komen, maar dat de boekverkoop in Nederland tegenviel staat vast. In de eerste, belangrijkste week lag de omzet 10,5 procent lager dan in 2011, meldde organisator CPNB. Het werd gebracht als positief nieuws omdat de boekverkoop het hele jaar al op ongeveer -16 procent ligt. De consument houdt in afwachting van nieuwe kabinetsbezuinigingen een ware kopersstaking. Maar een fors verlies blijft het.
Toch zal niemand de keus voor een Vlaamse auteur van het Boekenweekgeschenk, de eerste sinds Hugo Claus in 1989 (‘De zwaardvis’), bekritiseren. De passage van Tom Lanoye in Nederland had het karakter van een triomftocht.
Dat begon bij het voor een geschenk onverwacht enthousiast onthaal van de pers. Het opdrachtwerk is doorgaans op zijn best half gelukt. Zo niet ‘Heldere hemel’. Lanoye ‘danst als vanouds over de pagina’s’, schreef Trouw. ‘Simpelweg een spannend, aangrijpend verhaal’, oordeelde HP/De Tijd. ‘Eindelijk een Boekenweekgeschenk om trots op te zijn’, vatte De Volkskrant samen.
Onvermoeibaar Op tournee door Nederland en Vlaanderen toonde de schrijver zich onvermoeibaar. Drie, vier, soms vijf keer op een dag signeerde Lanoye, werd hij geïnterviewd of las hij voor uit eigen werk. Nooit ontstond de indruk dat de inspanningen zijn tol begonnen te eisen. Zijn herneming van de voorstelling ‘Sprakeloos’ in het uitverkocht Carré kreeg een juichende kritiek in NRC Handelsblad.
Lanwa
Lanoye moet er in geslaagd zijn om zijn renommee in Nederland flink te vergroten. Met de fonetische spelling ‘lanwa’ op het omslag van het geschenk en de herdrukken van al zijn prozawerk, zal niemand ooit nog ‘lannooie’ zeggen. Toen de auteur vorige week zondag in de trein signeerde, zagen honderdduizenden kijkers hem op Het Journaal de reizigers de uitspraak zijn naam leren. ‘Dus nooit meer Lannooie zeggen!’
Voor het eerst in zijn carrière stond Lanoye ook in de Nederlandse Bestseller 60: ‘Sprakeloos’ kwam vorige week binnen op 13. Al past een kanttekening. Nico Dijkshoorn, de auteur van het jaarlijkse Boekenweekessay die duidelijk minder aandacht kreeg, stond met vier titels in de lijst – inclusief het essay ‘Verder alles goed’, dat 2,50 euro kostte.
Mede door de goede ontvangst van ‘Heldere hemel’ en de rol van ambassadeur die Lanoye op zich had genomen, was de boekhandel zeer tevreden met deze geschenkauteur, bleek uit de dagelijkse berichtgeving van het Nederlandse vakblad Boekblad. Bij zijn eerste optreden na het Boekenbal gingen bij boekhandel Athenaeum in Amsterdam al twee- tot driehonderd exemplaren van zijn werk over de toonbank.
Zuur
Maar de dramatische omzetval kon Lanoye dus niet keren. Of lag dat aan de boekhandels die hem niet hadden uitgenodigd? ‘Geen enkele run [op het geschenk] gezien in onze winkel’, reageerde een boekverkoper zuur in Boekblad. Die had je ook.
Maarten Dessing
