Time hypet ‘Freedom’ van Jonathan Franzen

Jonathan Franzen prijkt op de cover van het nieuwsmagazine Time als dé nieuwe grote Amerikaanse romancier.

Iedereen verwacht nu dat er iets groots op Amerika en de wereld afkomt, een soort komeet. Dat gevoel van het gigantische wordt nog een beklemtoond door de ongewone ernst waarmee Franzen op de Time-cover in de wereld blikt. Het lijkt wel of hij Oprah Winfrey ziet die Franzen bij de publicatie van ‘The Corrections’ (2001) dodelijk beledigde door niet in haar programma te willen verschijnen. Dat belette niet dat ‘The Corrections’ in de States drie miljoen keer over de toonbank ging.

En volgende week verschijnt ‘Freedom’, een kanjer van 562 bladzijden. Iedereen die in het Amerikaanse literaire leven iets betekent, heeft de ongepubliceerde roman inmiddels al gelezen, ook Michiko Kakutani, de literaire waakhond van de New York Times. In haar kritiek noemt ze Franzens nieuwe familieroman ‘galvanisch’. Maar Kakutani’s oordeel is voor de rest nogal vaag en banaal. Over de roman zegt ze dat hij ‘een onvergetelijk portret van onze tijd onthult’, dat de auteur ‘een updikeïaans (‘updikean’) venster op het leven van de Amerikaanse middenklasse opent’ en dat Franzen in het gemoed van zijn creaturen delft ‘developing them into fully imagined human beings’, driedimensionale wezens zelfs.

‘Freedom’, dat volgende week woensdag verschijnt, is nu al een hype. In Hollywood heeft Scott Rudin de filmrechten gekocht. Alle critici prijzen het boek, al zijn ze niet allemaal even enthousiast als Kakutani. Wall Street Journal dingt af op de structuur (‘onbeholpen’) van ‘Freedom’, op National Public Radio zegt schrijver Alan Cheuse dat hij de roman wel briljant vindt, maar ook ‘unappealing’, omdat elke regel en elk inzicht bedekt wordt met een folio van misprijzen, zodat we ons superieur voelen aan elk personage dat wordt opgevoerd. ‘Te veel schittering en te weinig kleur,’ meent Cheuse. In New York Magazine meent criticus Sam Anderson dat de personages in ‘Freedom’ onvoldoende vrijheid krijgen.

Over dit alles zal de lezer zich dus pas vanaf 1 september zelf een oordeel kunnen vormen. Franzen zelf doet mee aan de mediahype, want in een video van uitgever Macmillan prijst hij op youtube zijn eigen waar aan. Hij doet dit niet door iets los te laten over zijn nieuwe roman, wel door te zeggen dat hij een hekel heeft aan zulke ‘little author videos’. Een boek vraagt immers naar een rustige plek, zeker geen oord waar het dictaat van de multitasking heerst: ‘Ofwel je leest een boek, ofwel doe je dat niet,’ aldus de wijze boodschap van Jonathan Franzen.

In de septembereditie van ‘O – The Oprah Magazine’ komt ‘Freedom’ niet voor onder de tien aanbevolen boeken.

Piet de Moor