Shortlist Man Booker Prize 2012 oogt zeer divers

Een zeer gevarieerd gezelschap die laatste zes van de Booker, met naast Hilary Mantel en columnist Will Self twee debutanten, plus een Indiër en een Maleisiër die in het Engels schrijven.

Vorig jaar nog kreeg de Booker-jury bakken kritiek over zich heen omdat de shortlist niet ‘literair’ genoeg was. Toen viel onder anderen Alan Hollinghurst uit de boot en bleven boeken weerhouden die gemakshalve werden afgedaan als genreliteratuur, maar die het sindsdien uitstekend doen in de boekhandel én gesmaakt werden door de pers. ‘De gebroeders Sisters’ van Patrick deWitt en het recent in het Nederlands verschenen ‘Jamrachs menagerie’ van Carol Birch, om er twee te noemen.
Om deze discussie in 2012 uit de weg te gaan, kreeg de jury een nieuwe voorzitter met een meer uitgesproken literair profiel: Sir Peter Stothard, de hoofdredacteur van de Times Literary Supplement. Een radicaal andere boekenkeuze voor 2012 heeft deze ingreep echter niet tot gevolg gehad. Ook dit jaar is er ruimte voor de genreknipoog, voor debutanten en ook voor werk dat bij kleinere, onafhankelijke uitgeverijen werd gepubliceerd. De bekendste namen zijn zonder twijfel Hilary Mantel en Will Self.

Hilary Mantel won de prijs in 2009 voor haar historische roman ‘Wolf Hall’, het eerste deel van een trilogie rond Thomas Cromwell en zijn rol aan het hof van Hendrik VIII van Engeland. Nu is ze genomineerd voor deel twee, ‘Bring Up the Bodies’, waarin het hoogtepunt van Cromwells carrière centraal staat en Hendrik VIII Anne Boleyn inwisselt voor Jane Seymour. Volgens de bookies is dit voorlopig de favoriet.

Will Self wist tot nog toe weinig hoge ogen te gooien met zijn vaak wat op de spits gedreven romans en is in Groot-Brittannië vooral bekend als columnist voor diverse kranten en tijdschriften. Met ‘Umbrella’ kiest hij voor een wat traditioneler uitgangspunt: een reconstructie van de geest van onze tijd. Hij begint daarvoor bij Wereldoorlog I en doet het aan de hand van het genezingsproces van de bejaarde, catatonische Audrey Death, die vermoedelijk in de jaren 1920 slachtoffer werd van de epidemische slaapziekte en daar nooit van is hersteld. De uitwerking – bol van de streams of consciousness, wisselende perspectieven en met nagenoeg geen pauzes in de tekst – is dan weer veeleer uitdagend.

Tan Twang Eng uit Maleisië schetst in ‘The Garden of Evening Mists’ door middel van rijke metaforen de beladen relatie tussen een gepensioneerde Chinees-Maleisische rechter en een Japanse banneling die de mooiste tuinen aanlegt. Zij ging haar hele carrière achter Japanse oorlogscriminelen aan, om de dood van haar zus in een Japans oorlogskamp te vergelden, hij was ooit in dienst van keizer Hirohito, maar ging vrijwillig in ballingschap na een conflict met zijn broodheer.

Deborah Levy heeft al een en ander op haar palmares staan: romans, poëzie en toneelstukken voor de Royal Shakespeare Company. Haar jongste roman, ‘Swimming Home’, werd reeds bewerkt door Radio 4 tot een ‘Book at Bedtime’ en staat nu ook op de shortlist van de Booker. Volgens The Guardian is deze roman over depressie het prijzen waard, omdat hij in staat is ons oprecht ongemakkelijk te doen voelen. “In deze roman is een thuis vluchtig, is veiligheid niet vanzelfsprekend, en de lezer slaat het boek dicht, bevredigd maar onrustig.”

‘The Lighthouse’ is het debuut van Alison Moore en werd uitgegeven bij de onafhankelijke uitgeverij Salt. Niet bepaald de gedoodverfde favoriet voor de Booker 2012, dus. Toch viel de roman meteen op door de opmerkelijke structuur – opgebouwd als een Russische matroesjka, waarbij het ene verhaalniveau uit het andere schuift – en de spaarzaamheid waarmee over het mislukte huwelijk van hoofdpersonage Futh wordt verteld.

De andere debutant is de Indiër Jeet Thayil, die in ‘Narcopolis’ de verdoken opiumwereld van Mumbai blootlegt en vergeving zoekt voor zijn eigen jarenlange verslaving.

Aan variatie geen gebrek op de shortlist van de Man Booker Prize 2012. De winnaar wordt bekend gemaakt op dinsdag 16 oktober.

Jeroen Bert


Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content