SF-roman voorspelde al Wikileaks

De sciencefictionklassieker ‘The shockwave rider’ van John Brunner had het in 1975 reeds over een Wikileaks-achtige hetze.

Het Amerikaanse weekblad Time nomineerde Julian Assange al voor de titel ‘Persoon van het Jaar’ nog vóór de meest recente controversiële onthullingen van de klokkenluidersite. Sindsdien zijn z’n kansen alleen maar toegenomen om daadwerkelijk die uitzonderlijke plaats te bezetten op de cover van het laatste nummer van Time van 2010.

Maar voor we op dat feit vooruit lopen, even terug naar het verhaal rond Wikileaks en zijn oprichter. Een kleine zoektocht door het aanbod van Amazon.com toont dat het de voorbije drie maanden niet minder dan zes boeken opleverde – sommige weliswaar van twijfelachtige kwaliteit. Het is duidelijk dat dit verhaal leeft. In januari mogen we volgens The Guardian de memoires van een ex-medewerker van Wikileaks verwachten. ‘Inside Wikileaks: My Time at the World’s Most Dangerous Website’ van de Duitser Daniel Domscheit-Berg belooft geen al te fraai beeld van Assange te schetsen.

In september stopte Domscheit-Berg, drie jaar lang de nummer twee van Wikileaks onder de alias Daniel Schmitt, de samenwerking met Assange, omdat hij vond dat die zich te veel macht toe-eigende en te weinig transparante beslissingen nam. Hij is naar eigen zeggen niet de enige Wikileaks-medewerker die zich begint te ergeren aan de kopman en hij wil binnenkort zelf een concurrerende klokkenluidersite opstarten. Het is dan ook de vraag of we voor een objectieve kijk achter de schermen van Wikileaks of een genuanceerd portret van Assange bij Domscheit-Berg moeten zijn.

De non-fictiehype rond Wikileaks bewijst vooral dat de werkelijkheid soms de fictie overtreft én dat goeie sciencefiction wel degelijk visionair kan zijn. Althans, dat is het punt van Tim Martin, recensent bij The Daily Telegraph. Hij haalde de vergeten sciencefictionklassieker ‘The shockwave rider’ van John Brunner uit 1975 nog eens van onder het stof en vond opvallende gelijkenissen met de hetze rond Wikileaks.

‘The shockwave rider’ werd geschreven in het jaar dat de eerste PC, de ‘Sphere 1’, werd gemaakt en beschrijft hoe aan het begin van de 21ste eeuw het ‘datanet’, een soort internet, alom tegenwoordig is. Het wordt gebruikt voor bankverrichtingen, entertainment en om te communiceren, maar het wordt eveneens geteisterd door wormvirussen. Tot zover niet zo spectaculair. De basis voor ARPANET, de voorganger van het internet, werd immers al in 1969 gelegd. Al waren de ruime mogelijkheden van het net, waarvan we vandaag gretig gebruik maken, toen nog onbestaande.

Brunner kaart echter ook het bijzonder actuele privacyprobleem aan van dat ‘datanet’. Of het feit dat zo’n netwerk ook kan misbruikt worden door een corrupte overheid of om cyberoorlogen uit te vechten. En hij komt volgens Martin in het licht van de recente gebeurtenissen pas echt op dreef in de laatste hoofdstukken, wanneer ‘het hoofdpersonage Nick Haflinger een wormvirus programmeert dat alle informatie van de overheid onherroepelijk publiek maakt.’

Wanneer cyberheld Haflinger op het einde zal gearresteerd worden zegt hij tijdens een zelfgeorganiseerde persconferentie: ‘Vanaf vandaag kan je alles wat je wil weten ook weten, op voorwaarde dat het op het datanet staat. Met andere woorden, er zijn geen geheimen meer.’ Het hadden de woorden van Assange kunnen zijn, maar die had bij zijn arrestatie eerder deze week andere zorgen aan het hoofd.

Jeroen Bert




Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content