Rudy Soetewey – Getuigen

Opzij kijken kan kwalijke gevolgen hebben. Vooral als je gebukt gaat onder de schaamte van een gebroken huwelijk, het zwarte gat van de werkloosheidsdreiging, en vooral: de angst om op te komen voor de ander.

Dat ondervindt de vakbondsbediende Martin, als hij doodsbang wegkijkt van drie jongeren die in een nachtelijk treinstel graffiti spuiten en een oudere man molesteren die daarover een opmerking maakt.

Ongezien blijven, vooral buiten ieders gezichtsveld blijven, dat is de dwanggedachte van Martin. En dat lukt hem aardig. Tot gewetenswroeging hem tot naamloos handelen drijft.

Maar zijn anonieme tip aan de politie zet een machine in werking waarin hijzelf vermalen dreigt te worden. Want de jongeren zijn allochtoon. Hun leider is een rijkeluisadoptiekind. En zelf sleept Martin het stigma van racisme mee.

Rudy Soetewey tekent heel subtiel en minutieus de onvermijdelijke neergang uit van een weerloze, kleine man. Hij zal het verraad, de hoon, de minachting van iedereen moeten trotseren om zijn eigen leven vrij te kopen. Van zijn onmogelijke liefde Gina. Van zijn geliefde buurvrouw Leen, die helaas aanpapt met een onuitstaanbare eikel. Van wijkagent Jos, die in zijn nuchterheid mensen beter weet in te schatten dan een heel regiment gediplomeerde speurders.

Een thriller is dit nauwelijks. Net als in Moord (2007) of Vrienden (2009) richt Soetewey zich op de alledaagse wreedheid, van roddel en verdachtmaking, van suggestie en uitsluiting. Drama’s van de kleine man. Niet de oplossing van een misdaad is belangrijk, wel de afrekening met de sensatiezucht, de inquisitiemethodes, de achterklap die de zwakkere mens doodknijpen, in de pers, in het gerechtelijk apparaat, in de politiek of het zakenleven.

Soetewey is de heraut van de bange, eenvoudige burger, wie alle recht op ambitie ontzegd wordt. Getuigen is de kroniek van immense, ontkende maar zeer efficiënte wreedheid. Dat verdient de Knack Hercule Poirotprijs.

Lukas De Vos