Joop Schafthuizen heeft het kort geding tegen uitgeverij Van Oorschot verloren. Deel drie van de Gerard Reve-biografie van Nop Maas blijft daarom gewoon in de winkel liggen.
Die uitspraak heeft de rechter in Amsterdam dinsdagmiddag gedaan. Hij ging niet mee in de redenering van Schafthuizens advocaat Gert Jan van den Bergh dat de weduwnaar van Reve twee jaar geleden toestemming voor publicatie had gegeven in zwaar depressieve toestand en daarom tijdelijk wilsonbekwaam was. Schafthuizen eiste terugroeping van het boek onder dwang van 50.000 euro per citaat uit ongepubliceerde brieven van Reve.
Schafthuizen had het kort geding gisteren aangespannen nadat uitgeverij Van Oorschot ‘De late jaren 1975-2006’ bij verrassing niet op de aangekondigde 12 november, maar al afgelopen vrijdag op de markt bracht. Volgens de uitgeverij gebeurde dit omdat het boek sneller klaar was dan verwacht. Dat het boek in het geheim werd verspreid, was volgens de uitgeverij niet om mogelijke rechtszaken voor te zijn, maar te garanderen dat alle boekhandels de biografie tegelijk in huis zouden hebben.
De advocaat zei ter zitting ook dat de biografie Schafthuizens recht op privacy aantaste vanwege de beschrijving van diens pedoseksuele gevoelens. Ook zouden wijzigingen die Schafthuizen had geëist onvoldoende zijn doorgevoerd: via de eindnoten konden lezers toch achter geldbedragen of de namen van Reve’s seksuele partners konden die Schafthuizen geheim had willen houden. Ook dit kon de rechter echter niet overtuigen.
Met deze uitspraak vangt Schafthuizen voor de tweede keer bot. Eerder dit jaar had hij al tevergeefs geprobeerd een verbod op publicatie af te dwingen. Na aanvankelijk gelijk te hebben gekregen, verloor hij in juni het hoger beroep. Daarop kondigde Van Oorschot aan het slotdeel van Nop Maas’ biografie dit najaar te publiceren.
Toch zijn de juridische procedures rond ‘De late jaren 1975-2006 ‘ met deze uitspraak niet afgerond. De bodemprocedure die Schafthuizen deze zomer begon, loopt gewoon door. In dat kader moet uitgeverij Van Oorschot voor 31 oktober een bezwaarschrift bij de rechter indienen. Dat betekent dat de uitgeverij nog altijd een boete boven het hoofd hangt voor het publiceren van ongepubliceerde citaten.
‘De uitspraak deugt niet en in ben ervan overtuigd dat in de bodemprocedure anders zal worden geoordeeld’, zei Schafthuizen bij monde van zijn advocaat in NRC Handelsblad. ‘Ik vind het zeer onbehoorlijk dat de uitgever niet het oordeel van de bodemrechter heeft willen afwachten. [In de bodemprocedure] zal ik aantonen dat van toestemming nooit sprake is geweest en dat op grote schaal inbreuk is gemaakt op het werk van Gerard Reve.’
De aankondiging van het kort geding had ertoe geleid dat veel mensen de biografie gisteren en vandaag al hadden gekocht. Stel je voor dat de rechter verder verkoop had verboden. Nu het boek voorlopig in iedere boekhandel te koop blijft, kan iedere belangstellende rustig de recensies afwachten. Sommige boekhandels lieten al via Twitter weten ‘extra groot’ in te kopen.
Maarten Dessing
