Oostenrijks enfant terrible Peter Handke 70

Precies op tijd voor zijn zeventigste verjaardag verschijnt bij Suhrkamp de briefwisseling met zijn uitgever Siegfried Unseld.

Van het idee om priester te worden stapte de Oostenrijkse schrijver Peter Handke snel af. In 1966 debuteerde hij bij uitgeverij Suhrkamp met de roman ‘Die Hornissen’ (Horzels). Sindsdien schreef Handke, die gisteren zeventig jaar werd, talloze romans, toneelstukken, verhalen en essays. In 1973 won hij de prestigieuze Georg Büchnerprijs. Naar aanleiding van zijn zeventigste verjaardag verschijnt bij Suhrkamp de briefwisseling met zijn uitgever Siegfried Unseld (1924-2002). In de zomer van 1965 bracht Unseld de jonge schrijver ervan op de hoogte dat uitgeverij Suhrkamp het manuscript van ‘Hornisse’ had aanvaard en dat ze de roman zou publiceren. Van meetaf aan blijkt uit de briefwisseling die schrijver en uitgever met elkaar voerden dat Handkes reputatie van een man met veel talent voor onenigheid niet uit de lucht gegrepen was.

Unseld heeft ooit beschreven hoe hij naar Parijs reisde om Handke zijn gedrukte debuut te overhandigen. Het duurde twintig minuten voor de schrijver zijn eerste woord uitbracht. Zolang duurde het keuren van het boek, dat door Handke aangeraakt, gestreeld en besnuffeld werd voor hij zijn goedkeuring gaf met het woord ‘wunderbar’. Meteen daarna brak er al een kleine ruzie uit. Handke was geïrriteerd dat zijn debuut op slechts 20.000 en niet op 40.000 exemplaren was verschenen. Bovendien vond hij de winkelprijs van 58 Duitse mark (29 euro) ondermaats voor een werk waarin hij zo veel tijd en moeite had geïnvesteerd. De prijs werd herzien en opgetrokken naar 78 mark, en niet naar 120 mark zoals Handke had geëist.

Nog voor zijn debuut verscheen schoffeerde Handke in 1966 de Duitse schrijvers van de zogenaamde Gruppe 47 in het Amerikaanse Princeton door ze uit te schelden wegens wat hij hun beschrijvingsimpotentie noemde. Amper vierentwintig jaar had Handke reeds de allures van een popster. Destijds droeg hij trouwens een kapsel in Beatlestijl.

In het jaar van Handkes debuut in 1966 volgde ook de première van zijn legendarische theaterstuk ‘Publikumsbeschimpfung’ in een regie van Claus Peymann (Theater am Turm, Frankfurt) waarin de acteurs het publiek in de zaal de volle laag gaven.

Samen met Thomas Bernhard, ook een Oostenrijker, was het enfant terrible Peter Handke zowat de nagel aan de doodskist van zijn uitgever Siegfried Unseld. Uit de 661 brieven die in de bundel ‘Peter Handke, Siegfried Unseld: Der Briefwechsel’ zijn opgenomen, blijkt ook hoe moeilijk Handke het heeft om met kritische recensies van zijn boeken om te gaan. Altijd weer moet Unseld beklemtonen dat een criticus het recht heeft om zijn mening te zeggen en dat elke schrijver die zich met een boek tot de openbaarheid richt het vermogen moet hebben om te incasseren.

Peter Handke werd op 6 december 1942 in Griffen, Kärnten, geboren. Zijn moeder was een Sloveense, zijn vader een bankbediende die Peter Handke nooit gekend heeft. Zijn moeder trouwde nog voor zijn geboorte met een Berlijnse trambestuurder die zijn stiefvader werd.

Handke heeft meer dan zeventig werken op zijn actief, waarvan er heel wat in het Nederlands bij vooral de Arbeiderspers zijn verschenen, bv. ‘De linkshandige vrouw’, ‘Angst van de doelman voor de strafschop’, zijn essays over de geslaagde dag, de jukebox, de moeheid en ook zijn ‘Last van de wereld’ in de reeks Privédomein.

Steeds weer zorgde Peter Handke voor politieke controverses door tijdens de Joegoslavische burgeroorlog in de jaren negentig altijd weer partij te trekken voor de Serviërs en hun toenmalige leider Slobodan Milosevic. Op 18 maaart 2006 hield Handke trouwens een speech aan het graf van Milosevic, waardoor zijn theaterstuk ‘Spiel vom Fragen oder die Reise ins sonore Land’ van het programma van de Parijse Comédie Française werd afgevoerd.

Piet de Moor