Norbert Gstrein rekent af met Suhrkamp-uitgeefster Berkéwicz

De Oostenrijkse schrijver Norbert Gstrein heeft een sleutelroman geschreven over de praktijken bij uitgeverij Suhrkamp.

‘Die ganze Wahrheit’ (De hele waarheid) is de titel van de nieuwe roman die Norbert Gstrein op 16 augustus bij uitgeverij Hanser publiceert. Maar nu al is uitgelekt dat de auteur een sleutelroman geschreven heeft over Suhrkamp, en vooral over de vrouw die aan het hoofd staat van deze grote en befaamde uitgeverij die recent van Frankfurt naar Berlijn is verhuisd.

In de roman heet de uitgeefster Dagmar. Ze is blond en leidt een kleine uitgeverij in Wenen. De echte uitgeefster van Suhrkamp heet Ulla Berkéwicz, ze is helemaal niet blond, Suhrkamp is allesbehalve klein en is zoals gezegd in Berlijn gevestigd. Hoe meer Gstrein zijn best heeft gedaan om de uiterlijke feiten te veranderen, hoe meer de literaire speurders nu al op zoek zijn naar de ware overeenkomsten tussen Berkéwicz en de fictieve Dagmar uit Gstreins roman. Dagmar en Ulla zijn beide weduwen, en alle twee schreven ze een boek over het leven aan de zijde van hun man/uitgever.

De roman van Gstrein gaat over een lector die zich vreselijk ergert aan het gezwollen memorieboek dat uitgeefster Dagmar over haar overleden man heeft geschreven. Om die reden krijgt de verteller het aan de stok met de weduwe. Hij neemt zich voor een tegenboek te schrijven waarin hij de gebeurtenissen vanuit zijn eigen perspectief vertelt. In werkelijkheid schreef ook Ulla Beréwicz ook zo’n boek (‘Überlebnis’ 2008) over haar man, de bekende uitgever Siegfried Unseld.

Weduwe Dagmar is een ietwat rare vrouw. Ze neigt naar het theatrale en doet aan occultisme. Daarom spelen zwarte magie, waarzeggers en wonderdokters een voorname rol in het leven van de uitgeefster, die in Gstreins roman ook door paranoia wordt geplaagd.

Norbert Gstrein zelf kent de toestanden bij Suhrkamp heel goed. Hij publiceerde er zijn eerste romans. Later stapte hij over naar uitgeverij Hanser. Het literair behandelen van de verhouding tussen werkelijkheid en fictie is de kern van Gstreins werk. In het Nederlands verschenen: ‘De Engelse jaren’ (Meulenhoff, vertaald door Nelleke van Maaren), ‘De dag dat ze Jakob kwamen halen’ en ‘Een wrede zomer’ (Cossee, beide vertaald door Els Snick).

Letterlievend Duitsland snakt naar meer informatie over Gstreins afrekening met Ulla Berkéwicz. De schrijver noemt zijn boek ‘proza met een hoog werkelijkheidsgehalte’. Velen menen dat hij het erop aanlegt een proces uit te lokken. Maar de rel zelf is er feitelijk al. Een journalist vroeg onlangs aan Gstrein wat hij van zijn nieuwe boek verwachtte. De schrijver antwoordde dat hij hoopte in leven te kunnen blijven en niet betoverd of behekst te worden.

Piet de Moor