Nieuw romanfragment van Jorge Luis Borges opgedoken

De hispanist Julio Ortega ontdekte in Austin een onbekend manuscript van Jorge Luis Borges.

Er is een onbekend manuscript van de Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges (1899-1986) opgedoken. Het werd ontdekt door Julio Ortega, een hispanist aan de Brown University (Providence, Rhode Island, Amerika). Het gaat om een tekst van vier bladzijden die Ortega ontdekte in de collectie van het Harry Ransom Center aan de universiteit van Austin, Texas. Hoe het handschrift daar is beland, is vooralsnog een raadsel. Volgens Ortga heeft de tekst een antiquarische odyssee afgelegd.

Misschien is het manuscript het begin van een vertelling. Misschien gaat het om de opening van de roman waarover Borges destijds wel zei dat hij hem wilde schrijven, ook al zat er geen fictioneel werk van langere adem in de nalatenschap van de Argentijnse schrijver.

Toch meent Ortega dat de opgedolven tekst, die door Borges werd omschreven als een ‘crónica’ (bericht), voor de romanthese spreekt. De tekst zweeft immers niet tussen essay en fictie, wat typisch was voor het genre waaraan de filosoferende verteller achter Borges de voorkeur gaf.

Achter de vier bladzijden vermoedt Ortega de ambitie van een grotere plot. In het centrum van het verhaal staat het nageslacht van kapitein Clemente Rivero, een in 1854 gestorven held van de Argentijnse onafhankelijkheidsstrijd. De vertelling speelt zich af in een milieu dat zich uitslooft om de herinnering aan dat heroïsche verleden te bewaren. Daarvan getuigt zelfs het meubilair: doffe spiegels, versleten zetels, een elektrische bel die onder de oude deurklopper is aangebracht en nakomelingen die graag onder het portret van hun beroemde voorvader poseren. De speer is de voornaamste trofee uit de nalatenschap van de heroïsche Clemente Rivero, zoals de pen het voornaamste wapen van de schrijver Borges is.

Ortega meent het manuscript rond 1950 te kunnen dateren, kort nadat Borges het fundament van zijn roem legde met bundels als ‘Ficciones’ (1944) en ‘El Aleph’ (1949). Het handschrift van de pas ontdekte tekst is niet meer zo zuiver als dat van vroegere manuscripten, wat erop wijst dat de eerste tekenen van blindheid zich bij Borges manifesteerden toen hij de ‘crónica’ schreef.

Uitgeverij Del Centro Editores zal het manuscript nog deze maand als facsimile in een oplage van voorlopig honderd exemplaren in Madrid publiceren.

Piet de Moor