Mira Bertels wint slam poetry-wedstrijd Word(t)

Met de avondvullende poetryslam Word(t) wil het Antwerpse Letterenhuis aansluiting vinden bij de bloeiende slam- en spoken-wordscene in Vlaanderen. Knack-reporter Michiel Leen genoot van het taaltje.

De inzet is niet min: wie door publiek en jury tot beste act wordt uitgeroepen, mag als eerste slammer een van zijn teksten toevoegen aan het archief. Het evenement biedt een mooie staalkaart van wat slammend Vlaanderen vermag. Alleen spijtig dat de meest conventionele act van de avond uiteindelijk de hoofdprijs wegkaapte.

Toegegeven, heel gerust waren we niet bij het opzet van het hele gebeuren, al was het maar omdat het gebeuren de kiemen in zich droeg van de zoveelste letterkundige symbooldiscussie in de Scheldestad. Was de heisa rond het Behoud-de-Begeerteplein eindelijk wat gaan liggen, was in opiniebijlagen eindelijk voor eens en altijd beslist dat Conscience -die zijn plein gewoon mocht houden -misschien toch niet echt de man was die zijn volk had leren lezen, dan was het deze week eigenlijk nogal stil gebleven. Alleen: wat nu te denken van een Letterenhuis, dat de bij plebisciet verkozen eindwinnaar van de Word(t) -avond zonder meer bijzet in zijn archief, waar ook de nalatenschap van Elsschot, Claus en -jawel- Conscience een onderkomen vond? De gimmick ligt op de loer, maar ik besluit het gebeuren het voordeel van de twijfel te geven.

Want twijfelen doe je, wanneer je master of ceremony Seckou Ouologuem in zijn freewheelende inleiding literatuur en poëzie hoort wegzetten als ‘hoge bourgeoistoestanden’ die in het Letterenhuis wordt gestockeerd in ‘kotjes,’ terwijl de slampoëzie in al zijn verschijningen ‘for the people’ heet te zijn. “Ties ni langer ne minority.” Waarna Letterenhuis-directrice Leen Van Dyck aan het levendige publiek mag uitleggen dat haar instelling toch net iets meer doet dan een plusminus 4 kilometer lange collectie oud papier van dooie schrijvers in ‘kotjes’ te steken, en dat ‘Word(t)’ een bewuste poging is om ook de slam in de collectie te incorporeren.

Zwoare flow
Wat je organisator Seckou moet nageven, is zijn brede kennis van het Vlaamse slamlandschap. De affiche oogt dan ook erg divers. Met Scale staat een peetvader van de Antwerpse hiphop op het podium, maar evenzeer komt het theatrale duo Ten Adem aan bod, of woordkunstenaars als Sacha Reunes en Carmien Michels, die het zonder beats doen.

De spits afbijten mag Spok, een rappende Bruggeling die behept heet te zijn met een ‘zwoare flow.’ Hij toont alvast trots de handgeschreven teksten die hij zou toevoegen aan de collectie. “Ajje dees toevoegt an die vier kilometer, dan hè je strak vier kilometer en tsestig centimeter,” klinkt het in onvervalst West-Vlaams. Allee vooruit.

Wannes? Dan tapt Tourist uit een ander vaatje. Voor dit trio -piano, gitaar en stem – is het een beetje een thuismatch. Lang geleden dat we nog zulk melancholisch Antwerps hoorden, zeker wanneer er een vleugje flamencogitaar en altsax langsheen speelt. Bij het eerste nummer al weet je aan wie dit je doet denken, maar het uitspreken durf je nog niet. Bij de volgende song, “Het Huwelijk van de Toekomst,” is er echter geen ontkennen meer aan: deze jongens hebben erg goed geluisterd naar Wannes van de Velde. Van hiphop naar kleinkunst in enkele minuten: ook dat is slam.

Voor de pauze passeren ook nog Kempenaar Simon De Haerynck, wiens werk zich nog het best laat omschrijven als bekentenis-hiphop, en de cabareteske show van de Antwerps – Amsterdamse Neske Beks.

Cocteau
Na de pauze is het de beurt aan Mira Bertels. Zij diept uit haar handtas bij wijze van archiefstuk een snipper op, met daarop een citaat van Jean Cocteau:”What the public criticizes in you, cultivate. It is you.” Om enige duiding van dit uit een glossy tijdschrift geknipt citaat zit Bertels niet verlegen. “Da’s waar gij over gaat of zo,” klinkt het. Een welsprekendheidstoernooi kun je deze ‘Word(t)’ niet noemen, zoveel is duidelijk. Waarna Bertels een van haar uiterst Radio-1-fähige pianonummers inzet.

Carmien Michels dan. Haar kennen we nog van de finales van Frappant TXT afgelopen voorjaar. Geen toeters, geen bellen, geen beats, geen piano. Wel een boodschap, verontwaardiging over uitgewezen asielzoekers en “een dikhuid die het verstand van Vlaanderen heeft opgegeten.” Sneren naar Zijne Geslonkenheid zijn overigens ook bij de andere deelnemers niet van de lucht.
Scale wil, zijn verleden bij de Sint Andries MC’s indachtig, al rappend de link leggen met de ‘Bezette Stad van Van Ostaijen. Hij heeft zelfs een kijkdoos-maquette van die stad gemaakt, voor in het archief. Daarna is, als laatste, Sacha Reunes aan de beurt. Ook zij heeft haar verontwaardiging meegebracht, een verhaal over een oud-student die in Merksplas zijn uitwijzing zit af te wachten.

Sof
En dan is het tijd om stembriefjes in te vullen. Na telling en juryberaad wordt in de traphal de winnaar bekend gemaakt. Het loopt tegen twaalven, en enkel een harde kern van deelnemers en hun supporters hoort hoe Mira Bertels het pleit wint, zij het met nipte voorsprong: de top-4 ligt heel erg dicht bij elkaar, met vaak maar één stem verschil. Licht ongeloof toch bij een aantal toeschouwers. Uitgerekend op dit evenement, dat de diversiteit van de slammende underground aansluiting moet doen krijgen bij de canon, gaat het conventioneelste optreden van de avond met de bloemen lopen. Ach, het Letterenhuis mag zich vanaf heden dus verheugen op een archief van vier kilometer-en-een-snipper. Gimmick geslaagd.

Michiel Leen