Een nieuw literair genre in de maak: zijn de drugliederen of ‘narcocorridos’ ter ere van Joaquin ‘El Chapo’ Guzman moderne Robin Hood-ballades of een gratuite verheerlijking van geweld à la gangsta rap?
In Culiacan, de hoofdstad van de staat Sinaloa in het westen van Mexico, kwamen vorige week zo’n tweeduizend mensen op straat om te protesteren tegen de uitlevering aan de VS van Joaquin Guzman, de beruchte drugbaas van het Sinaloa-kartel. Ze pleitten zelfs, ondanks ’s mans hallucinante wreedheden, voor zijn vrijlating. Dat deden ze onder meer door de in Mexico even populaire als gecontesteerde narcocorridos of drugballades te zingen.
Luis in de gringopels
Volgens Agence France Press, dat de betoging coverde, werd met flyers opgeroepen om te demonstreren voor de vrijlating van “de held van Sinaloa”. Hier en daar dook een bord op met slogans als “Joaquin Guzman gaf ons werk, in tegenstelling tot jullie, de corrupte politici.” AFP tekende bij demonstranten op dat El Chapo organisaties steunt die de minderbedeelden helpen en andere kartels uit Sinaloa weghoudt. Klinkt helemaal als Robin Hood. Al weten we te weinig over die laatste en te veel over de wreedheden van die eerste om die vergelijking zomaar te slikken.
Niettemin was en is Guzman bij een deel van de bevolking van Sinaloa zeer populair. Dat heeft uiteraard te maken met het dienstbetoon dat hij de voorbije twee decennia in zijn thuisstaat verrichtte. Zonder een basis om op terug te vallen blijf je immers geen dertien jaar uit de handen van het gerecht (Guzman was sinds zijn ontsnapping uit een Mexicaanse gevangenis in 2001 voortvluchtig, maar leefde al die tijd in grote luxe). En dat hij die ‘vermaledijde gringo’s’ aan de andere kant van de Rio Grande een poepje liet ruiken, zal ook wel meespelen.
Twee ogen zo blauw
Guzman is dan ook een dankbaar onderwerp voor de schrijvers van de narcocorrido, de met drug- en misdaadverhalen doorspekte variant op de corrido, een typisch Mexicaans narratief lied dat drijft op een polkaritme en begeleid wordt door accordeon en gitaren. Ondanks het vrolijke, speelse karakter werd deze traditionele muziekstijl het medium om de reputatie, de escapades van geweld, maar ook het vermeend Robin Hood-gehalte van de wrede Mexicaanse druglords te bezingen. Je zou het kunnen vergelijken met onze schlagers of een polonaise à la Frans Bauer, mochten die de uitspattingen van een beruchte Belgische of Nederlandse misdadiger als thema hebben. Willy Derby’s ‘Twee ogen zo blauw’ als een ode aan Patrick Haemers?
El Chapo, de beruchtste van alle Mexicaanse kartelleiders, duikt ondertussen op in honderden van die narcocorridos, met titels die niet bepaald getuigen van veel originaliteit: ‘Yo Soy Joaquin‘, ‘El Chapo Guzman: Muchos Enemigos‘, ‘El Destino de Joaquin’, Equipo del Chapo Guzman’, om er maar een paar te noemen. De aanwas van narcocorridos is sinds zijn aanhouding op 22 februari niet gestopt. De in Mexico heel bekende corridozanger Gonzalo Peña, bijgenaamd La Pantera del Corrido, schreef naar aanleiding van de spectaculaire arrestatie van Guzman ‘El Chapo, Una Leyenda‘ (El Chapo, een legende), dat op een week tijd, hier en daar ook in een coverversie, tienduizenden hits haalde op YouTube.
Robin Hood of Gangsta?
Joaquin Guzman, die in 2009 nog opdook in het lijstje van ’s werelds machtigste mensen van Forbes, heeft weinig gemeen hebben met de Robin Hood die wij vandaag voor ogen hebben. Maar de narcocorridos die hem bejubelen, vertonen wel nogal wat gelijkenissen met de Robin Hood-ballades waarmee de legende van de vrolijke vrijbuiter vanaf de 15de eeuw populair werd.
Daarin wordt Robin Hood reeds geportretteerd als een voorvechter van de belangen van de lagere standen, een uitmuntend boogschieter, een antiklerikalist die tegen de schenen schopt van de corrupte vertegenwoordigers van het centrale gezag, verpersoonlijkt door de Sheriff van Nottingham. En dat is ook het beeld dat heel wat van de narcocorridos van Guzman proberen te schetsen.
Wordt vervolgd
Andere corridos bejubelen dan weer ongegeneerd het geweld en de wreedheden die El Chapo en zijn trawanten in Sinaloa en andere Mexicaanse deelstaten aanrichten. In die zin zijn ze inhoudelijk eerder verwant aan de Amerikaanse gangsta rap.
Hoe het ook zij, de kans dat Guzman de komende weken, maanden en jaren met de regelmaat van de klok in de Mexicaanse, Amerikaanse en andere media zal opduiken, is groot. En of hij nu uitgeleverd wordt aan de VS of niet, aan verhaalstof zal het de schrijvers van narcocorridos niet ontbreken.
Jeroen Bert
